Çalışmış olduğunuz halde ücretinizi zamlı olarak alamazsanız haklı fesih hakkı doğar

SORU: İyi günler, ben Ramazan Bayramı’nın ikinci ve üçüncü günü iş yerinde çalışacağım.  Ama işveren bu durumda da ücretlerimize fazla mesai ücreti olarak ödeme yapacağını söylüyor. Bayramlarda çalışma durumunda alacağımız ücret daha yüksek değil miydi? Bu ücret neye göre belirlenmektedir? Ücretimizi tam olarak ödemezse haklarımız nelerdir? 

CEVAP: İyi günler, öncelikle tüm okurlarımızın bayramlarını kutlarım. İş Kanunu’nda fazla çalışma ve ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma farklı maddelerde düzenlenmektedir. Herkesin bayram yaparak tatil yaptığı günlerde çalışmak durumunda olan işçilerin ücretleri de bu doğrultuda İş Kanunu’nda fazla çalışma ücretine dair düzenlemeden de farklı şekilde ele alınmıştır.

“Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma” başlıklı İş Kanunu’nun 44. maddesine göre, “Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde iş yerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılacaktır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde ise söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.” Yani bu günlerde de çalışma fazla çalışmada olduğu gibi işçinin onayı ile yapılabilecektir. Dolayısıyla ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma için onayı bulunmayan işçiyi işveren zorla çalıştıramayacaktır. Bu onay da fazla çalışmada olduğu gibi yazılı olarak alınacaktır.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinin hangi günler olduğu 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da belirtilmiştir. Bu kanunun düzenlemesine göre, 29 Ekim günü ulusal bayram günüdür. Genel tatil günleri ise 1 Ocak, 23 Nisan, 1 Mayıs, 19 Mayıs, 30 Ağustos, 15 Temmuz, 3.5 gün Ramazan Bayramı ve 4.5 gün Kurban Bayramı olmak üzere toplam 13 gündür.

İşçilerin ulusal bayram ve genel tatil olarak kabul edilen günlerde çalışması durumunda alacakları ücretin ne şekilde ödeneceği ise yukarıda belirtmiş olduğumuz üzere fazla çalışma ücretinin ne şekilde hesaplanacağına dair 41. maddede değil, “Genel tatil ücreti” başlıklı 47. maddede düzenlenmektedir. Bu günlere ait ücretler ise 47. maddeye göre ödenecektir. Buna göre, “Bu kanun kapsamına giren iş yerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.” Dolayısıyla kanunun metninden de görüleceği üzere fazla çalışmada, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle hesaplanırken, ulusal bayram ve genel tatillerde çalışılması durumunda ödenecek ücret çalışılan her gün için bir günlük ücret şeklinde belirlenmiştir.

Bayramın birinci günü çalışmayan işçiye ücreti bir iş karşılığı olmaksızın tam olarak ödenecektir. Ancak örneğin, eğer işçi çalışacak ise bu durumda günlük brüt ücret 866.85 TL olarak tespit edilmiş ise, eğer bir işçi bayram boyunca çalışması durumunda alacağı ücret bedeli 3 bin 33 TL olacaktır.

Bu durumda çalışmış olduğunuz halde ücretinizi zamlı olarak alamadığınız durumlarda, iş mahkemesinde alacak davası açabilirsiniz. Ayrıca, ücret niteliğinde bulunan bu alacaklarınız size kanun hükümleri çerçevesinde ödenmediği için iş sözleşmesinin 24. maddesine göre iş sözleşmenizi haklı nedenle feshetme hakkınız da bulunmaktadır.