Filistin direnişi Şam’ı da kaybetti!

Suriye Filistin direniş örgütleri açısından hayati önemdeki bir ülke oldu geçtiğimiz on yıllar içinde. Ancak köprünün altından çok sular aktı, bölgede siyaset de şartlar da değişti ve İslami Cihad’ın Suriye’deki Lideri Halid Halid Şam’daki geçici yönetim tarafından tutuklandı.

Peki ne oldu da bir Filistin direniş örgütünün lideri Şam’da tutuklanabildi? Olaylar silsilesi nasıl gelişti ve nereye varacak?

Filistin silahlı direnişi denildiğinde iki örgüt öne çıkıyor: HAMAS ve İslami Cihad. Suriye Arap milliyetçiliği ve İsrail karşıtlığı politikaları çerçevesinde Filistin silahlı ve siyasi direniş örgütlerinin ana üslerinden biri oldu hep. Yıllarca Suriye topraklarında üslenen, eğitim kampları kuran bu örgütlerin eğitimleri zaman zaman Suriye ordusu tarafından verilmişti. Yine 2011’de Arap Ayaklanması başlayana kadar HAMAS’tan Filistin Halk Kurtuluş Cephesine kadar bütün Filistinli örgütler diplomatik ve siyasi ilişkilerini Şam’daki ofisleri üzerinden yürütür, dünya ile bağlarını Şam sayesinde korurdu.

Arap Ayaklanması başladığında zaten Müslüman Kardeşler’in Gazze kolu olarak kurulmuş olan ve örgütün bölgedeki açık destekçisi Katar’a yakın olan HAMAS daha en başta tarafını seçti ve Esad yönetimi karşıtı bir duruş belirleyerek Şam’daki ofisini kapattı.

İslami Cihad ise, ‘Önceliğimiz Filistin meselesi’ tavrını korudu ve dengeli bir politika yürütmeye karar verdi. İran’la da Şam’la da ilişkilerini koruyan İslami Cihad, körfez ülkeleri ile de temas kanallarını her zaman açık tuttu. Kısacası İslami Cihad ne Esad yönetimine taraf oldu ne de ayaklanma döneminde Filistinlilerin birbirleriyle kıran kırana çatıştığı fikir ayrılıklarına.

7 Ekim 2023’te HAMAS’ın İsrail yerleşim birimlerine yönelik saldırısının ardından İslami Cihad da HAMAS kadar İsrail’in hedefi oldu. Örgütün Lübnan’daki ve Suriye’deki önde gelen isimleri, askeri yapılanması, silah depoları defalarca vuruldu.

İsrail tehdidinin Şam kapılarına dayandığı bugünlerde, Eş Şara yönetiminin Filistin politikasının ne olacağı tartışma konusuydu. 8 Aralık’ta Esad yönetiminin devrilmesi ile birlikte kolları sıvayan İsrail, gelişmeleri lehine çevirmek için sahadaki askeri varlığının yanı sıra ABD üzerinden de Şam’a yönelik baskısını iyice artırdı. Geçtiğimiz günlerde ABD’nin Suriye’ye yönelik yaptırımların hafifletilmesi için 8 maddelik bir şartlar listesi verdiği haberleri gündeme düştü. Buna göre; ABD Şam’dan bütün Filistinli silahlı ve siyasi grupları yasaklamasını istiyordu. Şam şimdilik böyle bir adım atmadı ancak Filistinli gruplara çok net bir mesaj vererek İslami Cihad’ın Suriye’deki liderini tutukladı.

Filistinli grupların yanı sıra bölge ülkelerinin de, tutuklanan Halid Halid’in serbest bırakılması için girişimlerde bulunduklarına dair haberler var ancak mesele Halid Halid değil ki, Suriye’nin artık Filistin direniş örgütlerinin güvenilir üssü, sığınağı olmayacağı gerçeğiyle bu örgütlerin artık yüzleşmeleri gerekiyor.

Bu arada uluslararası toplumda Filistinlilerin meşru temsilcisi olarak kabul edilen Filistin Yönetiminin Lideri Mahmud Abbas da birkaç gün önce Şam’daydı. Abbas’ın HAMAS ve İslami Cihad gibi örgütlerle aralarının aynı masaya bile oturamayacak kadar kötü olduğu malum. Zaten Gazze savaşı 90 yaşında olmasına rağmen koltuğunu kesinlikle ve kesinlikle bırakmamaya ant içmiş Abbas yönetimine olan cılız desteği iyice zayıflattı.

Filistin direniş örgütlerinin durumunu önümüzdeki süreçte çok konuşacağız ancak açık olan birkaç nokta var; Filistin direnişi asla ve asla eskisi olmayacak, sığınakları teker teker düşen bu örgütlerin artık gidebilecekleri bir iki ülke kaldı. İran’a giderlerse ölecekler, Türkiye’ye gelirlerse ağır şartlara uyacaklar vs. vs. Bu örgütlere yönelik çember giderek daralırken HAMAS 2011’in başında heyecanla destekleyip yıllarca birlikte savaştığı silah arkadaşlarına kırgın olduğunu artık saklamıyor. Şam’da liderlik koltuğu Esad’dan Eş Şara’ya geçerken bir kez daha heyecanlanan HAMAS Eş Şara’dan umduğunu bulamadı ve bulamayacak. Resmi ordusu bile olmayan Abbas yönetiminin İsrail’e karşı duramayacağı açıkken direniş örgütlerinin birer birer sahadan silinmesi zaten Filistinlilerin aleyhine olan şartları daha da ağırlaştırıyor.