Almanya'nın Yaşar Kemal'i hayatını kaybetti

Yücel ÖZDEMİR

Almanya'nın Nobel Ödüllü edebiyatçısı Günter Grass, 87 yaşında vefat etti. "Almanya'nın Yaşar Kemal'i" de diyebileceğimiz, birlikte pek çok etkinliğe katılan, ortak açıklamalarda bulunan Grass'ın Yaşar Kemal'den 43 gün sonra hayatını kaybetmesi, kaderlerinin birbirine ne kadar yakın olduğunu bir kez daha gösterdi. Yaşar Kemal, 1997'de Alman Yayıncılar Birliği'nin Barış Ödülü'nü aldığında Frankfurt'taki tarihi St. Paul Kilisesi'nde sunumunu Günter Grass yapmıştı.
Teneke Trompet ile dünyaya ününü saran Grass, Almanya'da adından hem söz ettirdi. Kimi zaman gençliğinde Hitler ordusunda hava kuvvetlerinde yardımcı asker olarak görev yaparken kimi zaman da göçmenlere, sığınmacılara yönelik izlenen politikalara gösterdiği tepkiyle...
16 Ekim 1927'de şu anda Polonya sınırları içinde yer alan Danzig kentinde doğan Grass, savaştan sonra başladığı üniversite eğitiminden sonra 1959'da ünlü olmasını sağlayan Teneke Trompet'i yayınladı.

SPD İLE GEL-GİTLİ İLİŞKİ
Grass, edebiyatçı kimliğinin yanı sıra politik kimliğiyle de sık sık dikkatleri üzerine çeken bir aydın oldu. 1963, 69 ve 72 yıllarında resmen Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) üyesi olmasa da Willy Brandt ile birlikte seçim kampanyalarına katıldı. 1982'de SPD'ye üye olan Grass, 10 yıl sonra ise SPD'nin Sığınmacılar Yasası'nın sertleştirilmesine destek vermesi üzerine istifa etti. Sığınma Yasası'nda yapılan değişiklik ülkeye sığınmacıların girişini azaltmayı hedeflerken, ülkede yaşayan sığınmacılara da insanlık dışı koşullar dayatıyordu.
SPD ile üyelik ilişkisini kesen Grass, özellikle Gerhard Schröder'in başbakanlığı döneminde yeniden partinin seçim kampanyalarına destek vermeye başladı.

HİTLER ORDUSUNDA OLDUĞUNU GİZLEDİ
Grass'ın edebi eserlerinin yanı sıra 2006 yılında geçmişi de yoğun bir şekilde tartışılmaya başlandı. Der Spiegel dergisinin yaptığı kapak sayısında Grass'ın Hitler faşizmi döneminde denizaltı askeri olmak için başvurduğu, sonradan SS tarafından göreve çağrıldığı  ve 1944 yılında 10. SS Panzer Tümeni Frundsberg'de görev yaptığı yazıldı.
Ülke genelinde geniş tartışmalara yol açan Grass'ın geçmişi, aynı zamanda Grass'ın kendisini aklamaya yönelik bir hamle olarak değerlendirildi. Zira, bunca yıl geçmişte neler yaptığının kamuoyundan gizlemesi eleştiri konusu olmuştu.

Grass'ın şiirindeki marifet

İSRAİL'E SÖYLENMESİ GEREKENLERİ SÖYLEDİ
Grass'ın son yıllarda tartışma yaratan bir diğer önemli hamlesi de İsrail'e yönelik yaptığı eleştiriler oldu. Süddeutsche gazetesinde yazdığı "Söylenmesi gerekiyor" başlıklı şiirde, İsrail'in Filistin'de yaptıkları net şekilde eleştiriliyordu. Şiirin yayınlanmasından sonra İsrail ve İsrail lobisi Grass'a sert tepki gösterdi ve geçmişine göndermeler yapıldı.

BİR TORBA CEVİZLE GÖMÜN BENİ
Kuzey Almanya'nın Lübeck kentinde yaşayan Grass en son 2010'da son kitabını yayınladı. Yakalandığı bir enfeksiyondan ötürü öldüğü açıklanan Grass için, müze olarak planlanan Günter Grass Evi'nin internet sitesinde "Nevale" şiirindeki şu dizelere yer verildi: "Daha yeni çıkmış taze bir torba cevizle gömülmek istiyorum. Eğer yattığım yerden bir çıtırtı duyarsanız,benim orada olduğumu sanabilirsiniz."
Yabancılara yönelik saldırılar, ırkçılık konularında adeta Almanya'nın vicdanı olman Grass, pek çok kez Türkiye'deki insan hakları ihlalleri ve Kürt sorunun barışçıl şekilde çözülmesi yönünde de açıklamalarda bulundu. Grass ayrıca, Yaşar Kemal ile birlikte Türkiye-Almanya Kültür Forumu'nun onursal başkanlığını yapıyordu.

YAŞAR KEMAL İÇİN YAZMIŞTI
Grass, Yaşar Kemal'in ölümünden sonra cumhuriyet gazetesine yazdığı yazıda, “Şimdi, bu büyük yazara teşekkür borcumuzu ödeme sırası bizde: İnsanlara sınırlar koyan, sonra da onları toplumun dışına iten politikaları aşmamız, buraya, Avrupa’ya yerleşmiş Türkiye kökenli komşularımızla, ön yargılardan kaynaklanan korkulardan uzaklaşmamız ve daha da önemlisi, Almanya’daki milyonlarca Türk ve Kürt kökenli insana eşit yurttaşlık hakları tanıyacak bir politika talep etmemiz gerekmektedir” demişti.