Rusya'nın doping cezası Olimpiyatlar için kara bir leke

Jules BOYKOFF*

Rusya doping skandalının seviyesi akıl almaz boyutta. Rus Antidoping Ajansı RUSADA’nın Rusya Federal Güvenlik Servisi’yle iş birliği yapıp Soçi 2014 Kış Olimpiyatları’nda idrar örneklerini değiştirmesi casus romanlarına konu olacak cinsten. Doping düzeni, itirafçı Gregori Rodçenkof tarafından açığa çıkarıldığından bu yana Rus Antidoping Ajansından iki üye 2016’nın başlarında görevden alındı. İkisi de gayet sağlıklı ve 50’li yaşlarındaydı.

Dolayısıyla Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin Rusya’yı Pyeongchang’daki 2018 Kış Oyunları’ndan men etmesi adil bir karar. Güney Kore’de Rusya bayrağı dalgalanmayacak, Rusya marşı duyulmayacak. Rusyalı atletler eğer temiz olduklarını kanıtlarlarsa yarışabilirler ama yalnızca bağımsız üniformaları giyebilirler.

GÖRÜLMEMİŞ CEZA

Doping skandalı gibi bu ceza da daha önce görülmemiş boyutta. Ve Ruslar, oyunları boykot etme kararı da alsa, gururu bir kenara bırakıp bağımsız olarak da yarışsa, bu, Olimpiyatların itibarı için –özellikle de Oyunları yöneten küresel yüzde 1’in ayrıcalıklı kesimi için- büyük bir darbe anlamına geliyor.

IOC’nin kararı bazılarına cesur hatta ağır gelebilir. Ancak gerçek şu ki Olimpik baronlar dopinge karşı gereken adımları daha önce atmayarak kendilerini köşeye sıkıştırdı. IOC, Rusya’daki sistematik dopingi en azından 2013’ten bu yana bilmesine rağmen bilinçli olarak safı oynadı. IOC, basın önünde yaptığı açıklamalarda dopingin kökünü kazımak istediğini söylüyor. Ancak pratikte neredeyse ayak sürümenin Olimpik bir spor olduğunu düşünüyor gibiler.

DOPİNG, OLİMPİK PROBLEMLERDEN SADECE BİRİ

Şu anda Komitenin eli, Oyunlar tarihinde hiç olmadığı kadar güçsüz. Doping, Olimpiyatları yaralayan problemlerden –devasa da olsa- yalnızca biri. Bu sorunlar arasında kronik aşırı harcama, sahte çevrecilik, arkada kullanılmayan stadyumlar bırakmanın bir gelenek haline gelmesi ve Olimpiyatlara ev sahipliği yapan kentte kamusal alanın askerileştirilmesi var. Pyeongchang’da toplam maliyet –6 milyar dolardan 13 milyarın üstüne- iki katına çıkmış durumda. Olimpik kayak pistine yol açmak için binlerce yıllık bir orman kesildi ve bilet satışları da düşük.
IOC kararı, Rusya kadar Olimpik Oyunları da cezalandırıyor. Eğer Rus atletler bağımsız üniformalarla mücadele ederse bu Olimpiyatlara ilişkin yolsuzluğun kalıcı bir hatırası olacak. Rusya’nın Oyunları boykotu ise olimpik çevrede büyük bir anlaşmazlığa neden olabilir. Rusya, genel olarak Olimpiyatlarda ama özel olarak da Kış Oyunlarında büyük bir oyuncu. Aynı zamanda dünya, artistik patinajcı Yevgeniya Medvedeva ve sürat patencisi Viktor Ahn’ın da aralarında olduğu üst düzey sporculardan mahrum kalacak.

RUSYA’YA GÖRE ‘BATI KOMPLOSU’

Kısacası, Rus doping karmaşası IOC için daha kötü bir zamanda gelemezdi. Ve Rusların tavrı da hiç yardımcı olmuyor. Yetkililer şu ana kadar doping fiyaskosunu 2. bir Soğuk Savaş gibi ele aldı ve yaşananlar Rusya’ya karşı bir Batı komplosu olarak tasvir edildi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yakın dönemde Rusya’nın doping testlerinin pozitif çıkmasını ülkesine karşı uluslararası bir entrika olarak tanımlamıştı. Spor kurumlarının karmaşık ilişkiler ve bağımlılıklar içerisinde olduğunu ve hakim gücün ABD olduğunu söylemişti. 2018’deki Rusya seçimlerini kastederek “Onların seçimlerine müdahalede bulunduğumuz iddiasına yanıt olarak seçimlerimiz sırasında sorunlar yaratmak istiyorlar” vurgusu yapmıştı.

ABD DE O KADAR TEMİZ DEĞİL

Biz ABD’de, Rusya’nın kaçınılmaz olarak her skandalın arkasındaki büyük öcü olduğu fikrini kabullenmeye yatkınızdır. 2002’de Salt Lake City’nin Kış Olimpiyatlarına ev sahipliği yapmasına yardımcı olan Mitt Romney, Twitter’da IOC’nin kararına ilişkin aşırı coşkulu açıklamalar yaptı ve Rusya’yı hedef aldı.

Bugünlerde Rusya’ya kibirli şekilde parmak sallamak kolay. Ancak tarihi olarak ABD de doping konusunda tertemiz değildir. Birinci örnek: Lance Armstrong. İkinci örnek: Marion Jones. Rusya’da farklı olan şeyse ilaç kullanımının sistematik küstahlığı. Yine de Batı, Rusya eleştirilerini otomatiğe bağlamasa iyi olur. Pek çok Rus atlete doping kullanma ya da kullanmama konusunda gerçek bir seçim hakkı tanınmamış olabilir.

SIRADA DÜNYA KUPASI VAR

Rus doping skandalı hızlıca unutulmayacak. Bu yaz Rusya’da düzenlenecek Dünya Kupası’nı da etkileyecek. Dünya Antidoping Ajansı WADA’nın bir raporuna göre Rus futbolcular arasında testi pozitif çıkıp üzeri kapatılan pek çok örnek var. Dünya futbolunun yolsuzluklarıyla meşhur yönetici organı FIFA ise bu meseleye inanılmaz ağır bir şekilde yaklaşıyor.

Bunun da ötesinde Rusya Başbakan Yardımcısı Vitali Mutko, Dünya Kupası organizasyon komitesinde yer alıyor. Mutko, dönemin Spor Bakanı ve Rusya Olimpiyat Komitesi üyesi olarak Soçi’deki doping skandallarıyla doğrudan ilişkiliydi. Dün, IOC, Mutko’yu “gelecekteki Olimpiyatlardan” men etti. Olimpiyatların şu anki durumuna bakınca akla gelen soruysa gelecekteki Oyunları kaçırmanın ciddi bir ceza olup olmayacağı.

*Prof., Oregon Pasifik Üniversitesi, Siyaset ve Yönetim Bölüm Başkanı

Quartz’dan çeviren Mithat Fabian Sözmen. Ara başlıklar evrensel'e aittir. Yazının orijinaline ulaşmak için tıklayın.