Kilo ile yapılan alışverişler taneye düştü

Fırat TOPAL
Orhan KURUL
Diyarbakır

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) geçtiğimiz günlerde aylık ve yıllık enflasyon rakamlarını açıkladı. Aylık enflasyon yüzde 6.30 olurken, yıllık enflasyon yüzde 24,52’e ulaştı. Ağustos’a göre Eylül ayında fiyatlar yüzde 6 artış gösterdi. Çıkan rakamları yurttaşlara sormak için Diyarbakır’da  Yenişehir Mahallesinde kurulan semt pazarının yolunu tuttuk. Pazarın birçok noktasında bir yurttaşla konuşurken, etrafımızı saran kalabalıktan “her şey ateş pahası, alışveriş yapamıyoruz” sesleri yükseldi. Konuştuğumuz esnaf ve yurttaşlar ise, satışların düştüğünü belirterek, eskiden kilo ile yapılan alışverişin artık tane ile yapıldığını dile getirdi.

SATIŞLAR DÜŞTÜ, MALİYET ARTTI

Pazarcılık yapan 31 yaşındaki  Emin Uçar, yaşanan durumun sadece sebze, meyveye değil diğer gıda ve ürünlere de fazlasıyla yansıdığını ifade ederek, “Bu yüzden evlenmek istemiyorum” diyerek, “1 kg domates 6 TL iken asgari ücretle nasıl ev bakacağım?​” diye sordu. Fiyat artışıyla beraber işlerinin yarı yarıya düştüğünü belirten Uçar, “Eskiden 1 ton mal satardık. Şimdi 300-400 kilograma düştü. Artık kilo işi yok, tane ile alışveriş yapıyor müşteriler. Aldığımız malın geliş fiyatı da yüksek. 25 kasa domatesi 1000 TL’ye alırken şimdi 3000 TL. Bunda stokçularında payı var. Tarım Bakanının bir şey yaptığı yok. Hükümet yapsın bari, denetleyen yok bunları” diye konuştu. 

‘ESKİDEN MÜŞTERİYE POŞET YETİŞTİREMEZDİK’

16 yıldır pazarcılık yapan 42 yaşındaki Mehmet Emin Köse adlı pazarcı ise, halkın alım gücünün düştüğünden ve bundan kaynaklı olarak da kendi işlerinin de düştüğüne dikkat çekerek, “Eskiden poşet yetiştiremezdik ama şimdi görüyorsunuz bir Allah’ın kulu yok” dedi. “Biz dört mevsimi gören ülkeyiz ama dışardan bir sürü ürün ithal ediyoruz” diyen Köse, “Yerli üretim yok ki, üreticiyi bitirdiler kimse köylere dönüp ekin ekmiyor. Bundan kurtulmamız için yerli üretime geçiş yapmamız lazım” dedi. 

‘EVDEN ÇIKARKEN 20 LİRA BIRAKIP KAÇTIM’

5 çocuğu olan Köse, anne ve babasına da bakıyor. Köse konuşmasına ise şöyle devam ediyor: “Dokuz kişi bu tezgahtan gelecek paraya bakıyoruz. Sabah evden çıkarken 20 lira bırakıp kaçtım çocuklara yakalanmamak için. Çocukların okul harçlığı, evin ihtiyaçları falan nasıl yapacağız bilmiyorum.” Ülkenin bu hale gelmesinin nedenlerinden birinin de ‘savaş politikaları’ olarak ifade eden Köse, “Her yerle savaş hali içerisindeyiz, her gün kan, göz yaşı” diye konuştu. 

Pazarın çıkışında karşılaştığımız ve fiyatlara dair fikrini sorduğumuz 67 yaşındaki Vahide Ceyhan, “Baştan sona dolaştım pazarı ama alışveriş yapamadım. Bütçemizi aşıyor. Zenginin fakirden haberi yok. Bu zam nereye kadar” diye tepki gösterdi. Sur’da yaşanan olaylardan sonra başka bir yerde ev kiraladığını söyleyen Ceyhan, “3 aydır kira yardımlarını da alamıyoruz. Ev sahibi sıkıştırıyor, alışveriş yapamıyoruz, ne yapacağız bilmiyorum” dedi. Ancak Ceyhan tüm bunları söyledikten sonra “yanlış anlaşılmasın sonuna kadar AK Partiliyim. Ondan vazgeçmem. O kiminle uğraşsın, benimle mi uğraşsın, zalimlerle mi uğraşsın, gavurlarla mı uğraşsın” dedi. 

‘MECBUR KALDIK YEMEK FİYATLARINI ARTIRDIK’

Pazar alışveriş yaparken karşılaştığımız 18 yıllık aşçı olan Songül Kelekçier ise, pazardaki pahalılığa tepki göstererek, “Hiçbir şey alamıyoruz, domates 5 TL, 1 kg salça 10 TL. Çalıştığım lokantaya gelen müşteriler ‘nasıl çarkı çeviriyorsunuz’ diye soruyor. Mecbur kaldık, bu gün yemek fiyatlarında artışa gittik. Bu durum bizi etkiliyor, sarayda oturanı ise etkilemiyor. Bu sistem değişmedikçe de bu sorun çözülmez” dedi.