Elize Anlaşması yenilendi, Alman-Fransız ittifakı derinleşti

Yücel ÖZDEMİR
Köln

İngiltere’nin Avrupa Birliğinden ayrılmasını fırsat bilen Almanya ve Fransa, kıta üzerine egemenliğini pekiştirmek ve emperyalistler arasında süren askeri ve ekonomik rekabette var olmak için ittifakı derinleştiriyor.

Geçmişte Kıta Avrupası üzerinde egemenlik kurmak için pek çok kez savaşan, son iki büyük dünya savaşında karşı cephelerde yer alan Almanya ve Fransa, 1963’te imzalana Elize Anlaşması ile tarihi düşmanlığı bir yana bırakarak ‘barış’ dönemine girmişti. SSCB’nin varlığını tehdit olarak gören Batı Avrupa ülkeleri ABD’nin kanatları altında NATO ve AB ile askeri, ekonomik ve siyasi olarak birbirine bağlanmıştı.

Bu temelde Konrad Adenauer ve Charles de Gaulle tarafından 22 Ocak 1963’ta Elize Sarayı’nda imzalanan ve tarihe Alman-Fransız düşmanlığını bitiren metin olarak geçen anlaşma, imzalanmasının 56. yılında yeniden güncellendi. Almanya’nın Belçika sınırındaki Aachen kentinde bugün düzenlenen törenine Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, AB Dönem Başkanı Romanya Başbakanı Viorica Dancila, bakanlar, milletvekilleri, Aachen belediye başkanı katıldı.

FRANSALMANYA MI?

Elize Anlaşması’nın güncellenmiş hali olan ve “Aachen Anlaşması” olarak tanımlanan yeni sözleşme, Almanya ile Fransa arasındaki işbirliğinin her açıdan derinleştirmeyi hedefliyor. Bunların başında ise, her iki ülkenin İngiltere’nin Brexit kararından sonra gündeme getirdiği Avrupa Ordusu geliyor. Her iki ülkenin AB ülkelerini bir yana bırakarak ikili ilişkileri özellikle asker alanda derinleştirme adına attığı adım, asıl olarak Almanya ve Fransa’nın emperyalist rekabette kader birliği yapması anlamına geliyor. Her ne kadar basında Aachen Anlaşması’nın AB karşıtı bir model olmadığını ileri sürse de bundan sonra AB üzerinde iki ülkenin çıkarlarına bağlı planlar daha belirgin bir hal alacak. Törende genel olarak AB ülkeleri arasında siyasi ve ekonomik entegrasyondan söz eden her iki ülkenin lideri, Almanya ve Fransa’nın entegrasyonunu daha da hızlandırma niyetinde. Bu açından bakıldığında, daha önce gündeme getirilen “Çekirdek Avrupa” planının bir nevi hayata geçirildiği görülüyor.

Anlaşma, ekonomik olarak Fransa’dan güçlü ancak uluslararası siyasette Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Daimi üyesi olmadığı, nükleer silahları bulunmadığı için güçsüz olan Almanya’nın elini güçlendiriyor. Dün Junge Welt gazetesinde yer alan haberde, Almanya’nın en büyük emelinin Fransa’nın yardımıyla BM Güvenlik Konseyi Daimi üyesi olmak istediği, bunu yapamadığı takdirde ise Fransa’nın üyeliğini dönüşümlü olarak paylaşmayı hedeflediği belirtildi. Almanya, kendisi olmadığı takdirde AB’nin BM Güvenlik Konseyi Daimi üyesi olmasını da savunuyor.

Ancak, bütün bunların olması durumunda yakın müttefik Fransa’nın BM’de alınacak kararlarda yakın müttefiki Almanya’yı gözeteceği de açık. Bu nedenle Almanya, Fransa üzerinden emperyalist paylaşım mücadelesine daha etkili katılmayı planladığı için her alanda işbirliğini derinleştiriyor.

Anlaşmanın merkezinde her iki ülke arasında askeri işbirliğinin derinleştirilmesinin yer alması, aynı zamanda her iki ülkenin savaş yoluyla paylaşım sürecine dahil olma yönünde hazırlıklar yaptığını gösteriyor. 16 sayfalık yeni anlaşma ayrıca Almanya ile Fransa arasında polis, yargı ve istihbarat düzeyinde işbirliğinin yoğunlaştırılmasını öngörüyor.

Almanya Başbakanı Merkel törende yaptığı konuşmasında, AB liderlerinin de toplantıda olmasının bu anlaşmanın AB karşıtı olmadığını gösterdiğini belirterek, Avrupa’nın bir çok alanda kendisini yenilemesi gerektiğini sözlerine ekledi. Ayrıca anlaşmada yer alan bir çok önerinin Macron’un Eylül 2017’de Sorbonne Üniversinde yaptığı konuşmada yer aldığını da dile getirdi. Macron ise yaptığı konuşmada Avrupa’nın geleceği için her iki ülkenin sorumluluk almasının büyük bir önem taşıdığını ileri sürdü.

Konuşmaların ardından önce Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas ve Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian sonra da Merkel ve Macron Aachen Anlaşması’nın imzaladı. Tören her iki ülkenin ulusal marşlarının çalmasıyla sona erdi.

Elize Anlaşması, 1988’de Almanya Başbakanı Helmut Kohl ve Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand tarafından da güncellenmişti.

YENİ KURUMLAR KURULACAK

Alman-Fransız ittifakının derinleştirilmesini amaçlayan Aachen Anlaşması’nın hayata geçirilmesi için şu yeni kurumların kurulması planlandı:

• Alman-Fransız Savunma ve Güvenlik Konseyi: Her iki ülke arasındaki askeri politikaları koordine edecek.
• BM, AB ve NATO’da diplomat değişim programı.
• ‘Üçüncü Ülkelerin İstikrar Gücü’: Alman ve Fransız istihbaratı ve polisi iki ülke dışındaki bölgelerde de işbirliği yapacak.
• Yılda bir Kalkınma Politikası Diyaloğu toplacak.
• Alman-Fransız Araştırma Destek Programı
• Alman-Fransız Öğrenci Değişim Programı
• Yurttaş inisiyatifleri ve kardeş şehirler projesini desteklemek için yeni fon kurulacak.
• Ekonomi Uzmanları Konseyi: Her iki ülkenin hükümetinde görevli ekonomi uzmanları düzenli olarak bir araya gelecek.
• Hükümet Ziyaretleri: En az üç ayda bir, bir ülkenin hükümet üyesi diğer ülkenin kabine toplantılarına katılacak.