İktisatçı Murat Birdal: Erdoğan’ın elindeki gücü paylaşmaya niyeti yok!

Birkan BULUT
Ankara

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’yı görevden alarak yerine yardımcısı Murat Uysal’ı atamasının piyasalarda nasıl karşılık bulacağı merakla bekleniyor. Bir kısım milletvekiliyle toplantı yapan Erdoğan bu kararını, “Kendisine ekonomi toplantılarında defalarca faizi indirmesi gerektiğini söyledik. ‘Faiz düşerse, enflasyon düşer’ dedik” sözleriyle açıkladı. Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya’nın bir gece yarısı kararnamesiyle görevden alınmasına ilişkin karar, faiz düşerse enflasyon düşer mi, iktidarın merkez bankasına müdahalesi piyasalara nasıl yansıyacak, Hazine’ye aktarılacak on milyarlarca yedek akçe hazırlıklarının bir parçası mı, halk bundan nasıl etkilenecek sorularını gündeme getirdi.

"TEK ADAM REJİMİNİN EKONOMİ İDARESİ"

Gelişmeleri Evrensel'e değerlendiren İktisatçı Murat Birdal, faizler konusunda Merkez Bankası'nın önceki başkanlarıyla da anlaşmazlık yaşandığını hatırlattı. İktidarın zamanında bunu kamuoyunda açıkça ifade etmekten çekinmediğini belirten Birdal, “Ama görevden alma Merkez Bankası bağımsızlığına ve kurum güvenilirliğine daha fazla gölge düşürecektir. Bu açıdan son derece radikal bir uygulama” dedi.

Cumhurbaşkanının hala faiz, enflasyon ve kur ilişkisini yanlış kurduğuna dikkat çeken Birdal, “Faiz düşünce kurdaki sert yukarı çıkışı yabancı güçlerin oyunu olarak yorumluyor. Bunu pek çok kez gördük. Gerek faizde yapılan aşağı yönde hareketler gerek Erdoğan’ın bu konudaki çıkışları kurda son derece sert hareketler yarattı. Merkez Bankası bugün faizleri düşürebilir mi? Bu sorunun cevabı için henüz erken olduğunu düşünüyorum. ABD’de açıklanan son istihdam verisi FED’in de yönünü netleştirmesini zorlaştırıyor. Bunlar belirginleşmeden Merkez Bankası faiz konusunda tutum almak istememiş olabilir. Yüksek bütçe açığı faizleri yukarı yönde baskılayacaktır. Özellikle bu noktada iktidarın maliye politikalarının altında ciddi sorunlar yaratıyor. Hepsinden önemlisi Erdoğan’ın kendisinin atadığı isimle bu kadar büyük bir problem yaşaması. Merkez Bankası eski Başkanı Erdem Başçı döneminde yaşanan tartışmalar da benzerdi. Ama görevden alınmasına dönük bir hamleye gidilmedi. Kısaca bu gelişmeler tek adam rejiminin ekonomi idaresindeki yansımaları” diye konuştu.

"ARTIK YATIRIMCILAR DA ŞAŞIRMIYOR"

Merkez Bankası Başkanın görevden alınmasının normal koşullarda Türk Lirasında büyük değer kaybına yol açması gerektiğini belirten Birdal, fakat Türkiye’deki siyasi istikrarsızlığının geldiği noktada yatırımcıların bu radikal kararlara artık çok şaşırmadığını söyledi. Bu kararın son seçimlerin ardından süren tek adam rejimi ve cumhurbaşkanı yetkileri tartışmasının da ne kadar şekilsel olduğunu gösterdiğini ifade eden Birdal, “Erdoğan’ın elindeki gücü hiçbir şekilde paylaşmaya niyeti yok. Hatta yetkilerini genişletme arayışında. Son derece gözü kara bir şekilde bu kararları uygulayabiliyor” dedi.

"PARA BASMA VE ENFLASYONUN YÜKSELMESİNE YOL AÇACAK"

Merkez Bankası Başkanının görevden alınması konusunda yapılan başka bir yorum da bunun yaklaşık 40 milyar yedek akçenin Hazine’ye devredilme hazırlıkları yapıldığı sırada olması. Murat Birdal, faiz indirimi baskısının yanı sıra asıl etkili olan bir sebebin de bu olduğunu düşünüyor. “Bunlar çok sıradışı uygulamalar” diyen Birdal, “Kâr payını dağıtarak oradaki yasal düzenlemeyle hazineye kaynak aktarmaya çalışılıyor. Çünkü ekonomi daraldıkça vergi gelirleri azalıyor, diğer taraftan kamu harcamaları hız kesmiyor. Bürokrasinin lüks harcamaları sürekli kamuoyunun gündeminde. Yakın zamanda iki seçim geçirdik. Tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçimlerinin de ekonomiye ne kadar pahalıya patladığını gördük. Peki giderek büyüyen bütçe açığı nasıl finanse edilecek? Eğer borçlanma çözüm olarak görülürse bu elbette faizi artıracaktır. Merkez Bankası’ndan hazineye para aktarabilirler ama bu da para basmaktan farklı değil, enflasyonun ve faizlerin yükselmesini sağlayacak. Rasyonelliğini yitirmiş bir süreçten geçtiğimiz için ideolojik alt yapısını tartışmanın da bir anlamı kalmıyor” dedi.

İhsan Çaralan

Çetinkaya’yı ‘günah keçisi’ ilan etmek Erdoğan ve Albayrak’ı kurtarır mı?

‘Merkez’ kararı sonrası doları sert yükseldi