"Saray borçlansın, halk ödesin" bütçesi

Birkan BULUT
Ankara

Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda süren bütçe görüşmelerini konuştuğumuz HDP ve CHP milletvekilleri, büyüyen bütçe açığı karşısında emekçilere ağır vergiler, patronlara ve saraya ise bol kepçe bütçe ve borçlanma yetkisi ayrıldığına dikkat çekti. HDP’li Garo Paylan, bütçenin "sarayın ve yüzde 1'in bütçesi" olduğunu ifade ederken, CHP’li Süleyman Girgin ise 140 milyar TL açık vermesi öngörülen 2020 yılı bütçesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'a 70 milyar TL ek borçlanma yetkisi verilmesine tepki gösterdi.

HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan, Cumhurbaşkanlığı sistemiyle birlikte “Meclisin Saray’ın noteri haline geldiğini” söyledi. Paylan, geçen yıl bütçe görüşmelerinin 55 gün sürdüğünü, yüzlerce saat mesaiye ve yapılan itirazlara rağmen tek bir virgülü bile değiştirilmeden bütçenin Meclis'te kabul edildiğini hatırlattı.

Plan ve Bütçe Komisyou görüşmeleri başladığında 2020 yılı bütçesi için “5 müteahhidin bütçesi” benzetmesini yapan Paylan, “Devletin kamu ihalelerinin neredeyse tümünü bu şirketlere (Cengiz, Kolin, Limak, Kalyon ve MNG Holding) vermesi, Rusya’da beslenen oligarklara benziyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Putin ile uzun süre teşrik-i mesaisinin bir sonucu olsa gerek” dedi.

Paylan, Yeni Ekonomi Programı’ndaki hedefe göre, bütçe açığının 2019 yılında toplam 80.6 milyar TL olmasının beklenmesine karşın ilk 9 ayda bütçenin 85.8 milyar TL açık verdiğini kaydetti. Faiz indirimi gibi tedbirlerin sadece geçici önlemler olabileceğini ifade eden Paylan, faizin düşürülmesiyle birlikte halkın daha fazla borçlanmasının istendiğini, bununla piyasanın canlanması ve tüketimden elde edilecek vergi gelirlerinin artırılmasının amaçlandığını dile getirdi. Fakat emekçilere enflasyon altında yüzde 4 gibi zamların verildiğine dikkat çeken Paylan, bütçenin sarayın ve yüzde 1’in bütçesi olduğunu söyledi.

"SAVAŞA AYRILAN BÜTÇEYLE NELER YAPILMAZ"

Ayrıca içeride ve dışarıda barış politikası ile 100 milyar TL tasarruf elde edilebileceğini belirten Paylan, savaşa ayrılan bütçeyle emeklilikte yaşa takılanlara kaynak ayrılabileceğini, üniversite okurken aldığı krediyi geri ödeyemeyen bütün öğrencilerin borçlarının kapanabileceğini, çiftçiye rahatlıkla destek çıkılabileceğini söyledi.

"BAKANIN KONUŞMASI BİTİNCE KAMERALAR GİDİYOR"

CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, bu bütçenin halkın değil sarayın bütçesi olduğunu söyledi. Çünkü bütçede esnafın, işçinin, emeklinin ya da memurun olmadığını memurun olmadığını belirten Girgin, “Görüşmelerde sunumu yapan bakanın konuştuktan sonra kameralar dışarı çıkarılıyor. Milletin bütçesi konuşulurken milletten kaçırılıyor. Siz niye kaçırıyorsunuz? Çünkü bu pasta nasıl pay ediliyor, hangi sözler tutulmamış, Sayıştay’daki bulgularda ne var orada konuşuluyor” dedi.

BÜTÇE AÇIĞININ YARISI KADAR BORÇLANMA YETKİSİ

2020 yılı bütçenin borçlanma ve artan vergiler bütçesi olduğunu ifade eden Girgin, gelirin ezici çoğunluğu doğrudan halktan toplanan vergilerden oluşan bütçede bu yıl 140 milyar TL dolayında açık öngörüldüğünü kaydetti. Fakat Cumhurbaşkanına 70 milyar TL daha borçlanma hakkı verildiğini belirten Girgin, “Bu borçları ise o değil, halk ödeyecek. Harç, vergi ve cezalar yüzde 22 buçuk artırıldı. Cumhurbaşkanı bunu tek başına artırabilecek. Hileyle enflasyonu yüzde 8.5’a çekiyorsunuz, ama harçlara cezalara ve vergilere yüzde 22 zam getiriyorsunuz” diye konuştu.

ON BİNLERCE ESNAF KEPENK KAPATTI

Ayrıca 2019 yılı bütçe açığının sebepleri arasında memur ve emekliye verilen yüzde 4 zammın da gösterildiğini ifade eden Girgin, iktidarın başına “yeni” kelimesi ekleyerek açıkladığı ekonomi programlarındaki hiçbir hedefin tutmadığını söyledi. Son 5 yılda 570 bin, son bir yılda ise 34 bin esnafın kepenk kapattığına dikkat çeken Girgin, Bakan Albayrak’ın yıl sonunda büyüme vaadinin doğruyu yansıtmadığını, ekonominin dibe vurmasının beklendiğini vurguladı.

YÜCEER: BÜTÇEDE EŞİTLİKÇİ BAKIŞ HİÇE SAYILIYOR

CHP Milletvekili Candan Yüceer, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFEK) toplantısında yaptığı konuşmada, bütçede toplumsal cinsiyet perspektifi olmadığına dikkat çekti. Yüceer "İktidar çevrelerinde toplumsal cinsiyet eşitliği kavramı yok sayılıyor. Buna paralel olarak devlet kurumları da benzer bir anlayışı hayata geçiriyor. Mesela YÖK Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Tutum Belgesi projesinden vazgeçiyor. Gerekçe olarak ‘Toplumsal değerlerimiz ve kabullerimizle mütenasip değil’ diyor. Benzeri bir yaklaşım Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığına da sirayet etmiş görünüyor."

"İSTANBUL SÖZLEŞMESİNE SALDIRININ BİR UZANTISIDIR"

Yüceer, 10. ve 11. Kalkınma Planı arasında geçen sürede toplumsal cinsiyet yaklaşımını plandan çıkaran yaklaşımı da İstanbul Sözleşmesine, 6284 sayılı kanuna ve kadın haklarına karşı yapılan sistematik saldırının bir uzantısı olarak değerlendirdi.
KEFEK Başkanlığını da eleştiren Yüceer, geçmişte “toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme” ifadesi kullanılırken, son toplantı çağrısında “kadın erkek fırsat eşitliğine duyarlı bütçeleme” ifadesinin kullanılmasına tepki göstererek şöyle konuştu: “Ne oldu da birden kırk yıllık kavram değişti, kadın erkek fırsat eşitliğine duyarlı bütçeleme oldu. Bütçelemede kadın-erkek fırsat eşitliği yaklaşımı vardır. Ama o bir yaklaşımdır ve toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme kavramından farklıdır. Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme, bir yaklaşım olarak kadın-erkek eşitliğini güçlendirmek veya eşitsizlikleri azaltmak amacıyla bütçe sürecinin tüm aşamalarına eşitlikçi bakış açısının dâhil edilmesidir." (EKMEK VE GÜL)

Bütçe görüşmelerinde ilk gün: Ethem Sancak ve Katarlıların bütçesi

Meclis'te 8. lokanta ihalesi: 10 milyon TL ayrıldı

3 yeni vergiyi içeren yasa taslağı komisyonda kabul edildi

TBMM Plan ve Bütçe görüşmeleri 6 Kasım'da başlıyor

Bütçe görüşmelerinde ilk gün: Ethem Sancak ve Katarlıların bütçesi