Kredi Kooperatif Marketine gidenler de hüsrana uğradı

Eren ERGİNE
Murat UYSAL
İstanbul

Döviz kurları değer kaybetti, iktidara yakın yayın organları marketteki fiyatların yüzde 30 oranında düştüğünü yazdı. Bir ay önceki fiyatlarla bugünkü fiyatları karşılaştırdık. Fiyatların gerçekten düşüp düşmediğini markete alışverişe gelen yurttaşlara sorduk. Yüzde 30’luk bir düşüş olmadığını söyleyen yurttaşlar, “Dolar çıkınca zam var dolar düşünce indirim yok” diye sitem etti.

DOLAR DÜŞTÜ, FİYATLAR ARTTI

Dolar kurunun 13.48 TL olduğu 3 Aralık gününe ait bir market fişi ile doların düşmesiyle yüzde 30 indirimin olduğu söylenen marketteki güncel fiyatları karşılaştırdık. Kırmızı et, tavuk, peynir gibi birçok temel ihtiyacın yer almadığı 3 Aralık tarihli market fişindeki ürünlerin aynısını Tarım Kredi Kooperatif Marketten almaya çalıştık. Dar gelirli yurttaşların sıkça tercih ettiği perakende marketlerin birinden, 3 Aralık tarihinde alınan ürünler; 5 litre ayçiçeği yağı, 5 kilogram un, 5 kilogram şeker, 1 kilogram küp şeker, 1 litre süt, 2.5 kilogram pirinç, 1 kilogram pilavlık bulgur, 1 kilogram nohut, 1 kilogram mercimek, 500 gram makarna, 830 gram konserve bezelye, tel şehriye, 15’li yumurta, 1 kilogram tereyağı, 1 kilogram patates, 1 kilogram soğan, 1 litre riviera zeytinyağı , 1 litre sıkma zeytin yağı toplamda 434 lira tutmuştu. Aynı ürünleri dolar 11.72 lira olduğu sıralarda Tarım Kredi Kooperatif Market’ten aldığımızda 507 lira 45 kuruşluk bir toplamla karşılaştık.

‘İÇERİYE GİRDİM FİYATLARI GÖRÜNCE GERİ ÇIKTIM’

3 Aralık tarihinde 95 lira olan ayçiçeği yağı alışveriş yaptığımız doların 11.72 olduğu sırada Tarım Kredi Kooperatif Markette 110 lira 90 kuruşa satılmaktaydı. Yine tam yağlı 1 litre süt 3 Aralık’ta 5 lira 25 kuruşken 9.90 liraya çıkmıştı. Sütle beraber en çok zamlanan süt ürünü tereyağı ise 3 Aralık’ta 44.90 lirayken alışveriş yaptığımızda 69.90 liraya sepete girdi. Verilerde görüneni onaylayan yurttaşlar da bir indirimle karşılaşmadıklarını söylüyor. Tarım Kredi Kooperatif Marketinden eli boş çıkan bir kadın, “İçeriye girdim fiyatları görünce geri çıktım. Pahalı, Tarım Kredi Marketi burası, en ucuz olacaktı sözde aynı hiçbir şey fark etmedi. Ucuz bir şey göremedim sıvı yağ 128 liraydı, 111 liraya düşmüş, düştü dedikleri bu mu, zaten 109 liraydı. Yumurta da alabilirdim, yağ da alabilirdim, baktım geri döndüm gidiyorum. Dolar artıyor burada da fiyatlar artıyor, dolar iniyor burada fiyatlar düşmüyor. Bir süt 10.5 lira, başka markete gideceğim şimdi, orada 6 lira 90 kuruş, oradan alacağım” diyor. Sürekli aldığı zeytinin 27 liradan 33 liraya çıktığını söyleyen Azime de indirim göremediğini dile getiriyor. “Her şey ateş pahası kasaya dahi yaklaşamıyoruz” diye yakınan Fidan Taş, “Her şeyi alıp yiyemiyoruz, çayı demle, ekmekle ye, bundan başkası yok” diyor.

NEDEN HALKA YANSIMIYOR?

Bir emeklinin markete gidecek gücünün olmadığını söyleyen Ali Rıza Cingöz, “Cebimde 3.5 lira var. Aldığım maaş 1900 lira, elektriğe, doğal gaza, suya, ulaşıma her şeye zam geldi. İnsanlar ne yapacak, ne yiyip, ne içecek? Dolar bugün düştü diyorlar, kim düşürdü?  Bir vatandaşın biri 1 milyar dolar bozdurdu diyorlar, o saatte bankalar, döviz büroları kapalı, nereden biliyormuş da doları 18 liradan bozdurup 13 liradan geri aldı. İktidarın bu politikasıyla halk hiçbir şey kazanamaz, üretimin yoksa tüketime bağlıysan, her şeyi yurt dışından ithal ediyorsan bitmiştir. Bugün mazota indirim yaptılar, onu da ÖTV’ye yansıttılar. Niye halka yansımıyor, dolar yükselirken ha bire yükseltiyordun petrol fiyatını, şimdi de yansıtsana halka” diye konuşuyor.

“Battaniye ile yatıp battaniye ile oturuyoruz doğal gazı yakamıyoruz” diyen başka bir emekli ise sitemini şöyle dile getiriyor: “Fiyatlar arttıkça artıyor, bir iki ürünün fiyatını indiriyorlar, indirim yaptık diyorlar alakası yok. İnsanları kandırıyorlar yalan söylüyorlar, insanlar çok çile çekiyor, patlayacak bir gün. Marketten çıktım, bir tek elma alabildim, kaç gündür canım çekti alamıyordum. 3 liraydı, bugün 6-7 lira olmuş. Süt aldım 7 lira, peynir alacaktım alamadım 65 lira, 80 lira bu kadar olmaz.”

TAVUĞUN ÇORBALIK TARAFINI İSTİYORLAR ARTIK

İndirimlerin hemen halka yansımayacağını söyleyen Kasap Hamdi Özen şunları söyledi: “Dolar düştü fiyatlar düştü mü? Dükkana gelen müşterilerin ilk sorusu. Dolar zaten 12 lirayken fiyatlar yükselmişti, öyle bir anda inmesi de zor. Bunun bize bir maliyeti var, fiyatların düşmesi için piyasanın oturması lazım. Önce toptancıların fiyatı düşürmesi lazım. İnsanlar geliyor 30 liralık kıyma ver diyor, artık kilo ile alan yok. 20 liralık alıyor, niye az geldi diye soruyor. Kıymanın kilosu 100 lira, ne oluyor, 200 gram almak zorunda kalıyor. Kemik soruyor insanlar, eti alamıyoruz bari kemik alıp kaynatıp çorba yapalım diyorlar. Tavuğun en ucuz tarafı çorbalık, onu istiyorlar. 30 liraya aldığı tavuk bugün olmuş 50-60 lira. Çocukların eline veriyorlar 30 lira ‘Tavuk al gel’ diyorlar. 30 liraya tavuk mu kaldı. İnsanlar alamıyor. Bir kilo kırmızı et 110 lira, bir asgari ücretlinin günlük yevmiyesi bunu karşılamıyor, nasıl alsın? Bütün yevmiyesini ete verirse eve ne götürecek?”

Kur düştü zamlar aynı: Esnaf halkın tepkisiyle baş başa kaldı