Norveç'te katil Breivik şartlı tahliye talebi için mahkemeye çıkarıldı

Mahmut ALGÜNERHAN
Oslo

Norveç'in başkenti Oslo’da 22 Temmuz 2011'de önce başbakanlık binası önünde bomba patlatıp ardından İşçi Partisi'nin (AP) gençlik örgütü AUF’in Utøya adasında düzenlediği gençlik kampına otomotik silahlarla saldırarak toplam 77 kişiyi öldüren, 242 kişiyi yaralayan ve 21 yıl hapis cezasına çarptırılan faşist Anders Behring Breivik, şartlı tahliye talebi için 18 Ocak'ta mahkemeye çıkarıldı. Mahkeme heyetinin bugün karar vermesi bekleniyor.

Breivik, 2012'de en az on yıl olmak üzere 21 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Böylece Breivik, şartlı tahliye talebinde bulunması için ilk fırsatını değerlendiriyor. Katil Breivik 21 yıllık tutukluluk süresinin tamamına mahkum edilirse, mahkeme tutukluluk süresini bir seferde beşer yıl uzatabilir. Katil Breivik salı günü saat 09.58'de, daha önceleri olduğu gibi, koyu renk bir takım elbiseli olarak Skien hapishanesindeki geçici mahkeme salonuna alındı. Ancak bu sefer hem giysinin hem de hapishane spor salonunda taşıdığı bir çantanın üzerine "beyaz güç" yazılarının olduğu notlar yapıştırmıştı.

İlk günkü duruşmanın ardından devlet kanalı NRK’ya açıklama yapan savcı Hulda Olsen Karlsdottir, kendisinin zararsız olduğuna ikna olmadığını belirterek, “Kendisinden üçüncü tekil şahıs gibi bahsediyor. Yani eylemi gerçekleştiren asker Breivik ve radikalleştiğinde 2009'da hayatını kaybeden Breivik. Bence bu yaptığı eylemleri haklı çıkarmanın bir yolu” dedi.

NAZİ SELAMI VERDİ

Breivik salonda yerini almadan önce, basının önünde bacaklarını açarak ayağa kalktı ve üzerinde "Beyaz ulusumuza karşı yaptığınız soykırımı durdurun" yazılı bir afişi havaya kaldırdı. Breivik gün boyunca birçok kez basının dikkatini çekmeye çalıştı ve doğrudan yargıca doğru birkaç kez Nazi selamı verdi. Breivik mahkemede "birey Breivik öldü" diyerek, “Aşırı sağın ve benim de düşündüğüm şey, Breivik'in 2009'da Blood & Honor adlı bir örgüte üye olduğumda öldüğü. Cenevre Sözleşmesine göre aşırı sağdaki herkese savaş esiri muamelesi yapılması gerektiğine inanıyoruz” dedi.

Savcı Hulda Olsen Karlsdottir'in kendisine sorduğu “22 Temmuzda gerçekleştirdiklerinden pişman mısın?​” soruna Breivik, “on yıl önce beyninin yıkandığını ve 22 Temmuz'daki saldırının ana sorumluluğunu kesinlikle Blood and Honor grubu taşıyor” dedi ve “kendim bunun parçalarını taşıyorum. Sorumluluğu taşıyan çevrimiçi radikalleşmedir. Radikalleşmek kasıtlı bir eylem değildir. Ama keşke biraz radikalleşip militanlaşmasaydım” yanıtında bulundu.  Breivik'in avukatı Øystein Storrvik, duruşmanın ardından NRK'ya verdiği röportajda, Breivik'in bugüne kadar grubun bir üyesi olarak gördüğünü bilmediğini belirterek “Bunun izolasyonun bir sonucu”olduğunu söyledi.

Storvik, 2011’deki soruşturmaya atıfta bulunarak, terör saldırısının ardından davada neo-Nazi gurubundan hiç bahsedilmediğini belirterek “Bu, o dönemde çok detaylı bir şekilde araştırılmış ve etrafta hiçbir aparatın olmadığı tespit edilmiştir. O yüzden girmeme gerek yok”diyor.

Breivik açıklamasına, her türlü şiddet ve terörden uzak duracağını savunarak, “Militan olmadan da Nazi olabileceğinizi anlamanızı rica ediyorum. Bugün kendimi şiddet ve terörden ve manifestodaki hedeflerden güçlü bir şekilde arındıyorum. Bunun sonsuza kadar arkamda kalacağına dair size şeref sözü veriyorum” dedi. Breivik bir tarafta şiddet ve terörden mesafeli olacağını iddia etse de "beyaz güç hareketi" için çalışmaya devam edeceğini ve  kendilerine karşı soykırım yapıldığına inandığı 200 beyaz ulus adına konuştuğunu iddia etti.

Kendisini Norveç'teki Nazi hareketinin milletvekili adayı olarak nitelendiren Breivik’e yargıç bugün kim olduğu hakkında daha fazla bilgi vermesini istedi. Bir süre sonra Breivik zenginleşme planları  ve nerede yaşamak istediği hakkında açıklamada bulundu.Katil Breivik, beraberinde getirdiği propagandayı mahkemeye gösterince, Yargıç Dag Bjørvik birkaç kez katil Breivik’e müdahale etmek zorunda kaldı.

“ÇOK TEHLİKELİ”

Savcı Karlsdottir, hükümet mahallinde ve Utøya'daki saldırı sonrasında yaralanan çok sayıda kişinin açıklamalarını ayakta okudu ve “Hayatta kalanların ve akrabalarının dipsiz bir kederle bırakıldığına, vahşetlerin Norveç tarihinde eşi benzeri bulunmadığına” dikkat çekti ve Breivik'in 21 yıl hapis yattıktan sonra bile çok tehlikeli bir adam olacağını belirten karara atıfta bulundu. Daha sonra Breivik'e pişman olup olmadığını sordu. Breivik daha sonra internette radikalleşmeye ve Blood and Honor'a işaret etti ve 22 Temmuz'daki saldırıdan onların sorumlu olduğuna inandığını söyledi.

Savcının birkaç kez Breivik'in 22 Temmuz 2011'deki eylemler hakkında bugün ne düşündüğünü sorusuna ise Breivik, kalbinin etkilenenler için çok ağladığını, ancak "kültür savaşında her iki tarafı için" ağladığı cevabını verdi.

Savcının, Breivik'e “kendini bir seri katil olarak görüp görmediğini” sorusuna da, Breivik tekrardan kendisini bir asker olarak gördüğünü yanıtladı.

BREİVİK, MANSHAUS İLE PHİLİP BİRLİKTE CAZASINI ÇEKMEK İSTİYOR

Daha sonra Breivik'in avukatı, müvekilinin Philip Manshaus ile birlikte cezasını çekmek istediği ortaya çıktı. Manshaus, 10 Ağustos 2019’da 17 yaşındaki üvey kız kardeşi olan Johanne Zhangjia Ihle-Hansen'i öldürmüş ve aynı gün daha sonra Oslo yakınlarında, Bærum'daki Al-Noor camisine silahlı saldırıda bulunmuş ve terör saldırısından sonra 21 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Philip Manshaus da mahkemeye çıkarıldığında Nazi selamı vermişti.

Duruşmanın ikinci günü olan dün ise Breivik ile temasa geçen Kuzey direniş hareketi adlı neo -Nazi örgütünün bir üyesi olmak üzere birçok şahit dinlendi. Bunlardan klit şahit olan Hapishane ve Şartlı Tahliye Hizmeti kurumunda psikiyatrist olan Randi Rosenqvist, Anders Behring Breivik'in hâlâ tehlikeli ve güvenilmez olduğunu söyledi. Randi Rosenqvist, Anders Behring Breivik'i tutuklanıp daha sonra hüküm giyip Ila ve Skien hapishanesine yerleştirildiğinden beri en yakından takip eden psikiyatrist.

Duruşmanın son günü olan 20 Ocak Perşembe günü ise dava ile ilgili iki tarafın şartlı tahliye lehinde ve aleyhindeki en önemli argümanlar değerlendirilip, davanın özeti yapılacak ve plana göre kapanacak.