Türkiye’de 1965-2020 arasında kömürden elektrik üretimi, yaklaşık 200 bin erken ölüme neden oldu

Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL) tarafından açıklanan yeni rapor Türkiye’de kömür kirliliğinin, yol açtığı sağlık ve ekonomik maliyeti ortaya koydu. “Kronik kömür kirliliği Türkiye: Kümülatif sağlık etkileri” isimli araştırma sonuçlarına göre 1965-2020 yılları arasında Türkiye’de kömürden elektrik üretimi, yaklaşık 200 bin erken ölüme, 62 milyon iş günü kaybına, 11 milyon hastaneye yatışa ve 4,8 trilyon TL’ye varan bir sağlık maliyetine yol açtı.

ARAŞTIRMA TERMİKLERİN YOĞUNLAŞTIĞI DÖRT BÖLGEDE YAPILDI

Türkiye'de kömürlü termik santrallerle elektrik enerjisi üretimini yoğunlaştığı dört bölge özelinde yapılan çalışma Zonguldak, Muğla, Çanakkale ve İskenderun Körfezi (Adana ve Hatay) bölgelerinde yapıldı. Çalışmanın sonuçlarına göre Türkiye’deki toplam kronik kömür kirliliğine bağlı sorunların %40’ı bu bölgelerden kaynaklanıyor. Araştırmaya göre kömürlü termik santrallerin en çok sağlık sorunlarına yol açtığı bölge ise Muğla.

AB KÖMÜRDEN KAÇARKEN TÜRKİYE TAM TERSİ BİR POLİTİKADA

Kömürün AB ülkeler içerisinde elektrik üretimindeki payı, “kömürden çıkış” politikası ve Paris İklim Anlaşması’nın uygulamaya geçmesiyle gün geçtikçe azalırken Türkiye bu eğilimin tam tersi bir enerji üretim politikasını sürdürmekte ısrar diyor. Elektrik üretiminde kömüre dayanmaya devam eden Türkiye'de 19 GW'lık kurulu kömürlü termik santral gücü var. Eğer yeni planladığı projeler yaşama geçirilirse bu kurulu kömür gücü iki katına çıkabilecek. Bu durum kömüre dayalı elektrik üretiminin yarattığı yoğun hava kirliliğinin sağlık maliyetinin de katlanması anlamına gelecek.

KÖMÜRLÜ TERMİK SANTRALLER 55 YIL DA NELERE MAL OLDU?

HEAL tarafından açıklanan son araştırma Türkiye'nin kömüre dayalı elektrik üretiminin sağlık ve ekonomik maliyetinin yıllar içerisinde nasıl hızla arttığını ortaya koyuyor. Rapora göre en eski termik santralin devreye girdiği 1965'den 2020 yılına kadar geçen onlarca yılda Türkiye’deki kömür santralleri iklim değişikliğini körükledi ve havayı kirletti. Bunun sonucunda çıkan sağlık yükü ise insanların erken ölmesine, astım, kronik bronşit veya kalp hastalığı gibi sağlık sorunlarının her geçen süre daha da kötüleşmesine neden oldu.

YAKLAŞIK 200 BİN KİŞYE ERKEN ÖLDÜ!

Rapora göre kömürlü termik santrallerin yol açtığı hava kirliliği 1965-2020 arasında 196.091 kişinin erken ölümüne neden oldu. Araştırma bu yıllar arasında kömürlü termik santrallerin 117.661 erken doğuma ve 1 milyon 247 bin 334 çocukta bronşit vakasının görülmesine neden olduğunu ortaya koyuyor. Yetişkinlerde yeni kronik bronşit vakası ise 118.542 olarak hesaplanmış. Bu süre İçerisinde 221.026 kişi hastaneye başvururken, astım hastası çocuklarda 11.163.625 gün astım-bronşit semptomu görülmüş.

EKONOMİK MALİYETİ 320 MİLYAR EURO!

Bu durumun aynı yıllar arasındaki ekonomik maliyeti ise 4 trilyon 8 milyar Türk Lirasını (1 Euro'yu 15 lira olarak alırsak, 320 milyar EURO) buldu.

Toplam 62 milyon iş günü kaybı yaşanırken, hasta geçirilen gün sayısı ise 452 milyon gün olarak bulunmuş.

TALEP VE ÖNERİLER

Araştırmanın sonunda yer verilen, karar vericiler ile sağlık kuruluşları ve sağlık uzmanları için iki ayrı talep ve öneriler başlığında yer alan bazı maddeler şöyle:

KARAR VERİCİLER İÇİN:

• Kömürden çıkış yapılacağı yani kömür kullanımının durdurulacağı tarih açıklanmalı.
• Planlanan tüm kömürlü santraller iptal edilmeli, Adana’daki Hunutlu santrali gibi inşa halindeki santrallerin inşaatı durdurulmalı.
• Yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde sağlık ve kirlilik verileri konusunda şeffaflık sağlanmalı. * Enerji üretimine ilişkin kararlarda sağlık etki değerlendirmesi yapılmalı.
• Madenlerde ve fabrikalarda çalışan binlerce insanın yanı sıra, yerel toplulukların sağlığını da iyileştirecek, alternatif iş kollarını teşvik etmek için adil geçiş benzeri mekanizmalar hazırlanmalı.

SAĞLIK KURULUŞLARI VE SAĞLIKUZMANLARI İÇİN:

• Sağlık kuruluşlarının ve bireylerin (hastalar gibi) çevre kirliliği ve iklim değişikliği alanlarındaki ilgilerini iletişim kurularak ve kanıt sağlanarak arttırın.
• Ekonomik ve halk sağlığı alanındaki görüşmelerde, kömürden elektrik üretiminin sağlık maliyetini vurgulayın ve kömürden elektrik üretimini aşamalı olarak sonlandırmanın sağlığa faydalarını gündeme getirin.
• Sağlık Bakanlığı ve il sağlık müdürlükleri olarak temiz hava faaliyetleri ve planlarının yanı sıra, enerji ve iklim politikalarının geliştirilmesine ve uygulanmasına katılın.

(HABER MERKEZİ)