Ölüm gemisi ekolojik ve diplomatik kriz olma yolunda: São Paulo açık denizde dönüp duruyor 

Ramis SAĞLAM
İzmir

Tehlikeli atık madde ve asbest barındıran eski uçak gemisi São Paulo ile ilgili tartışmalar uluslararası krize doğru gidiyor. AWS Servıce tarafından yapılan denetim sonucu, 18 Ekim 2022 tarihinde açık denize çıkması tehlikeli raporu verilen São Paulo, Brezilya donanmasının iznine rağmen hiçbir liman tarafından kabul edilmiyor. Gemi, 12 mil açıkta oval şekiller yaparak dönüp duruyor.  Gemi Söküm STK (NGO) Platformu Üyesi Akademisyen Aslı Odman, geminin bütünlüğünde riskler oluşmaya başladığını, ekolojik sorun olmadan bir limana yanaşması gerektiğini söyledi.

Brezilya Donanmasına bağlı Donanma Sosyal İletişim Merkezi, internet sayfasında yayımladığı “resmi not”ta, São Paulo’nun, ‘hiçbir Brezilya limanına girilmesine izin verilmiyor’ bilgisinin doğru olmadığını açıkladı. ‘Resmi notta ayrıca Brezilya hükümeti üzerindeki sorumluluğu atmak için Fransa ordusunun 1990’larda kapsamlı bir modernizasyon yapıp, mancınık, tahrik, dizel jeneratör, yardımcı makine bölümlerinde ‘değişiklik’ yaptığı bilgisi paylaşıldı. Böylece, söz konusu süreçte 55 ton asbest bertaraf edildiği açıkça beyan edilmiş oldu. Donanma Sosyal İletişim Merkezi, uzmanlık alanı olmadığı ve teknik rapora dayandırmadığı halde yazıda “Halihazırdaki gemideki asbest bir sağlık riski teşkil etmeyecektir, ihracat yasalara uygundur” açıklamasına yer verdi. Gemi Söküm STK (NGO) Platformu Üyesi Akademisyen Aslı Odman ile “resmi not” ve gelişmelerle ilgili konuştuk. 

Burada iki sorun olduğunu belirten Odman, “São Paulo gemisinin ikizi meşhur Clemenceau’da yaklaşık 760 ton hesaplanan asbest vardı. 55 ton asbest bertaraf edildiği bilgisini vererek ’Sağlık riski taşımıyor’ açıklaması doğrulanmaz. Brezilya Donanmasının 2000 yılından sonra ibraz edebileceği asbest bertaraf belgesinin de olmadığını görüyoruz” dedi.

São Paulo gemisinin son hareketleri

ÖLÜM GEMİSİNİ HİÇBİR LİMAN ALMIYOR

São Paulo’nun son durumunun endişe verici hal aldığını söyleyen Odman, “Aliağa’da bir gemi söküm şirketinin kârı ve bir havzanın dramı olacak şekilde ‘itilen’ nükleer savaş suçlarının taşıyıcısı São Paulo uluslararası bir ekolojik ve diplomatik kriz olma yolunda ilerliyor” diye konuştu.  Odman, “Asbesti ilk yasaklayan eyaletlerden biri olan Pernambuco Eyaleti Çevre Sekreterliği açık sularında yüzen gemiyi hiçbir limanın almasına izin vermedi. Geminin boyutu, geminin kontamine olması, barındırdığı tehlikeli maddelere dair belirsizlikler, limanların kapasitesini öne sürerek, gemiyi limanlara sokmuyor. BASEL eylem ağından aldığımız son bilgi geminin 12 mil açıkta oval şekiller yaparak dönüp durduğu yönündedir” diye konuştu. 

“GEMİ İHRACINDA ÇEVRESEL IRKÇILIK VAR” 

Hollanda bandıralı Alp Centre römorköründe yaşanan sorunların artmaya başladığını belirten Odman, geminin bütünlüğünde riskler oluşmaya başladığını, ekolojik sorun olmadan bir limana yanaşması gerektiğini söyledi. SÖK Denizcilik ise, “Parasını ödeyeceğiz, bir limana yanaşmamıza izin verilsin, bir ‘ekolojik felaket’ yaşanacak” içerikli mektupları başta Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği olmak üzere, Brezilya, Fransa, Türkiye’ye mektuplar yollamaya devam ediyor.  

Odman, “Brezilya devlet kurumlarının ikiyüzlü politikası, gemi söküm piyasasının kuralı olan çevresel ırkçılık bu vakada siyah üzerine beyaz, gayet aşikar oldu. Bu gemi ihracatının yasa dışı ve çevresel ırkçılık olduğunu, yerinde atığı oluşturanlar tarafından güvenli bir şekilde bertaraf edilmesi gerekliliğini dinleyip, yangından mal kaçırır gibi gemiyi kaçırmasalardı bunlar olmayacaktı” dedi.