Seyit Rıza ve arkadaşlarının idamlarının yıl dönümü: Arşivler açılsın, hakikatle yüzleşilsin
Seyit Rıza ve arkadaşları, idam edilişlerinin 85. yılında Dersim ve Kocaeli'de anıldı. Anmalarda “Devlet arşivleri açılsın, hakikatle yüzleşilsin" çağrısı yapıldı.
fotoğraf: Evrensel
Seyit Rıza ve arkadaşlarının idam edilişlerinin 85. yılında, Dersim Emek ve Demokrasi Platformu anma etkinlikleri düzenledi. Seyit Rıza ile birlikte idam edilen Wuşane Seydi’nin mezarı ziyaret edildi. Seyit Rıza Meydanı’nda Emek ve Demokrasi Platformu adına açıklama yapan EMEP Dersim İl Başkanı Ergin Tekin, talepleri sıralayarak “Devlet arşivleri açılsın, hakikatle yüzleşilsin” çağrısında bulundu. HDP Grup Başkan Vekili Meral Danış Beştaş da demokrasi için yüzleşmenin yapılmasını gerektiğini belirtti.
"TARİHSEL HAFIZAMIZA SAHİP ÇIKMAK"
15 Kasım’ın Dersimlilerin dilinde Roza Şaye (kara gün) diye adlandırıldığını söyleyen Ergin Tekin "Seyit Rıza dara çekilmeden ‘Ben sizin yalanlarınızla, hilelerinizle başa çıkamadım. Bu bana dert oldu, Bende sizin önünüzde diz çökmedim buda size dert olsun’ demişti. Bu sözün bize söylediği tarihsel hafızamıza ne olursa olsun sahip çıkmak, onu yaşamak ve yaşatmaktır” dedi.
"SOYKIRIM HEDEFLENDİ"
85 yıl önce gerçekleşen idamlarla Dersim’de bir soykırım gerçekleştirmenin hedeflendiğini söyleyen Tekin “Kadın, çocuk, genç yaşlı demeden bir taraftan Dersim, uçaklarla bombalanırken bir taraftan İhsan Sabri Çağlayangil’in itiraf ettiği gibi ‘mağaralarda kimyasal gazlarla toplu katliamlar gerçekleştirildi.’ Yine o dönemde Dersim'de askerlik yapanların tanıklıklarıyla mermi harcanmasın diye vadi, gedik ve uçurumlarda süngülenerek hamile kadınlar dâhil çoluk çocuk uçurumlardan atılarak katliamı devam ettirdiler” diye konuştu.
"HİÇBİR ŞEYİ UNUTMADIK HİÇBİR ŞEYİ AFFETMEDİK"
Tekin Dersimlilerin, hiçbir şeyi unutmadığını ve hiçbir şeyi affetmediğini belirterek “Seyitlerimizin mezar yerleri açıklansın. Kayıp kız ve erkek çocukların akıbeti açıklansın. Devlet arşivleri açılsın, hakikatle yüzleşilsin. Dersim 38, soykırım olarak kabul edilsin ve gerekleri yerine getirilsin” diyerek taleplerini sıraladı.
"ALEVİ TOPLUMUNA TEKRAR YAŞATILMAK İSTENİYOR"
Meral Danış Beştaş yaptığı konuşmada, Seyit Rıza ve arkadaşlarının idam edilişlerinin yıl dönümünde Alevileri tanımayan, tanımamakta ısrar eden bir yasa teklifinin TBMM’de görüşülmeye devam ettiğini söyleyerek “Alevi toplumunun, milyonlarca Alevi yurttaşın hak ve özgürlükleri, eşit yurttaşlık talepleri AKP ve MHP ikilisi tarafından sanki bir kültür ve turizm toplumuymuş gibi turistik bir yaklaşımla kabul edilemez bir hakaret içeriğiyle Alevi toplumuna tekrar bu yaşatılmak isteniyor” dedi.
"İNŞA ETMENİN ÖNCELİĞİ YÜZLEŞMEKTİR"
Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerlerinin hala bilinmediğini sözlerine ekleyen Beştaş, Seyit Rıza ve arkadaşlarının idam kararının uygulanması da “düpedüz cinayettir” diye niteledi. Mezar yerlerinin hala söylenmemesini bu cinayetin kabul edilmesi anlamına geldiğini söyleyen Beştaş “Bugün Türkiye toplumunun önemli bir kesimi bu mücadeleyi devam ettiriyor. Onun anısı, milyonlarca insanın belleğinde yer alırken, katliamın kararını verenler, tarihin kara defterlerinde yer aldı. Bu topraklarda Kürtler, Aleviler, Ermeniler var farklı inançlar kimlikler var. Bunları reddederek demokrasiyi inşa edemezsin. Bunu inşa etmenin önceliği yüzleşmektir. Bir arada eşit özgür yaşam için mücadele ediyoruz, bundan vazgeçmeyeceğiz” diye konuştu.
Dersim Dernekleri Federasyonu (DEDEF) Genel Başkanı Özkan Tacar, “Hakların arasında ki barışı sağlamak için, özür dileyerek belirli süreçler içerisinde bunun gereğinin yerine getirilmesi gerekiyor. Sözde özürlerle değil 37-38'de yaşananlardan ötürü bir özür dilenmesi gerekiyor. Bu tamiratı ancak bununla gerçekleştirebiliriz. Soykırımların yaşanmamasını arzu ediyorsak, geçmişte talep ettiğimiz meselelerin gün yüzüne çıkarılması gerekiyor. Dersim isminin iade edilmesi gerekiyor, arşivlerin açılması gerekiyor” ifadelerini kullandı. (Dersim/EVRENSEL)
“EŞİT YURTTAŞLIK HAKKIMIZ TANINSIN”
İzmir Dersim Dernekleri, Dersim Dernekleri Federasyonu ve Demokrasi Alevi Derneği İzmir Şubesi, idam edilişinin 85. yılında Seyid Rıza için Karşıyaka İskelede basın açıklaması gerçekleştirdi.
"85. yılında idam edilen Seyid Rıza ve yoldaşlarını anıyoruz. Unutmadık, unutturmayacağız" pankartı açılan açıklama, "Arşivler açılsın hesap verilsin", "Dersim, Murat, Roboski unutulmaz hiçbiri" sloganları atıldı.
Basın açıklaması okuyan Menemen Dersim Derneği Başkanı Gamze Yertür, “Bu katliam, Dersimlilerin belleğinde tesellisi olmayan ve kabul edilemez bir yara olarak günümüzde dahi kanamaya devam etmektedir” dedi. “Tarihi hatırlamanın ve katledilenlerin anıları önünde saygıyla eğilmenin, ülkemizde ileride benzeri kitlesel katliamların engellenmesi; insan haklarına saygılı, barışı sağlamış demokratik bir toplumun kurulabilmesi için çok önemli olduğuna inanıyoruz” diyen Yertür, son olarak taleplerini sıraladı:
- Arşivler açılsın
- Seyid Rıza ve arkadaşlarının mezar yerleri açıklansın
- Sürgünler, kayıplar ve evlatlık alınan çocukların listesi açıklansın
- Dersim ismi iade edilsin
- Dersim halkından özür dilensin
- Dillerimize ve inancımıza özgürlük tanınsın
- Dersim’de Ekolojik ve Kültürel tahribata yol açacak projeler iptal edilsin
- Eşit yurttaşlık hakkımız tanınsın. (İzmir/EVRENSEL)
SEYİT RIZA VE ARKADAŞLARI BURSA’DA ANILDI
Seyit Rıza ve arkadaşlarının idam edilişlerinin 85. yılında, Bursa Dersimliler Derneği anma etkinlikleri düzenledi.
Fotoğraf: Evrensel
Anmada konuşan Bursa Dersimliler Derneği Başkan yardımcısı Murat Şengül, “Katliam dersimin belleğinde kabul edilemez bir yara olarak kanamaya devam etmektedir. Eşine az rastlanan sürgün ve Kırım yaşanmıştır. Dersim kültürü yok edilmek için dersimin önderleri katledilmiştir. Mağaralara sığınan kadın ve çocuklar gazlarla katledilmiş insanlar uçurumlardan atılmıştır. Bu sadece Dersim'e değil tüm insanlığa yapılan bir suçtur. 84 yıl sonra mevcut iktidar aynı politikaları sürdürüyor. İdam edilenlerin mezarları halen belli değil yaralar sarılmaya ve eşit yurttaşlık için kaybedilenlerin mezarlarını halen arıyoruz. Arşivler açılsın Dersimin ismi iade edilsin, Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezarları açıklansın, Munzur’daki barajlar iptal edilsin, eşit yurttaşlık talebimiz kabul edilsin. " dedi. (Bursa/EVRENSEL)
KOCAELİ’DE SEYİT RIZA ANMASI GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Kocaeli Dersimliler Derneği idam edilişlerinin 85.yılında Seyit Rıza ve arkadaşlarını anmak üzere basın açıklaması gerçekleştirdi. Dernek Başkanı Ruhi Çelik yaptığı açıklamada, 85 yıl önce yapılan idamların Dersimlilerin belleğinde tesellisi olmayan ve kabul edilemez bir yara olarak kaldığını ifade etti. Çelik “Tek tipleştirici devlet idaresi 1937’den başlayarak Dersim kimliğini yok etmeye çalışmış ve bunu yapabilmek için de yerel önderliklerin imhasına yönelmiştir. Köylerinden toplanan masum insanlar ayrım gözetmeksizin kurşuna dizilmiş, süngülenmiş uçurumlardan atmıştır. Bu eylemler sadece Dersim’e karşı değil, aynı zamanda tüm insanlığa karşı suç işlenmiştir” dedi. (Kocaeli/EVRENSEL)
