Journo Haber Tüketicisi Araştırması: "Demokrasi için bağımsız gazetecilik şart"

Journo.com.tr Türkiye’de haber tüketicilerinin tutum ve taleplerine dair “Journo Haber Tüketicisi Araştırması 2022” raporunu yayımladı. Raporda, demokrasi için bağımsız gazeteciliğin şart olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 69 olurken, bugünkü haberciliğe yönelik güven düzeyi, geleneksel ve yeni medya dahil hiçbir mecrada yüzde 40’ı bulmadı.  

Türkiye nüfusunu ulusal seviyede temsil eden 1000 katılımcıyla yapılan anket, dijital medya pazar verileri, sektör uzmanlarının görüşleri ve izlerkitle yorumlarıyla, yeni yıla girerken okurun, izleyicinin ve dinleyicinin fotoğrafını çekiyor. 

YÜZDE 69 HABERLERİ İZLİYOR

Türkiye’de yetişkin nüfusun yüzde 69’u haberleri izliyor, yüzde 50’si dinliyor, yüzde 47,8’i okuyor. Yüzde 68, haber gündemini takip etmeyi “çok önemli” veya “önemli” buluyor. Çoğunluğun haber tüketiminde kullandığı cihazlar, televizyon ve telefon.

Haber tüketimi için en çok tercih edilen dijital platformlar, yüzde 40,9 ile haber siteleri ve yüzde 34,3 ile Google. Bunlar dışında yüzde 20’nin üstüne çıkabilen iki platform da sosyal medyada: Instagram ve Twitter.

Geleneksel medyada en çok tercih edilen mecra yüzde 76,9 ile televizyon. Basılı yayınlar yüzde 8,3, radyo ise yüzde 5,1 oranında takip ediliyor. Katılımcıların yüzde 17,6’sı yerel medyayı takip ediyor.

GÜVEN DÜZEYİ YÜZDE 40’I BULMUYOR

Katılımcıların yüzde 69’u, demokrasi için bağımsız gazeteciliğin şart olduğunu düşünüyor.

Yüzde 55, takip ettiği haber mecrasında görüşlerine ters düşen bilgileri de görmek istediğini söylüyor veya buna tahammül edebileceğini belirtiyor.

Ancak tüketicinin bugünkü haberciliğe yönelik güven düzeyi, geleneksel ve yeni medya dâhil hiçbir mecrada yüzde 40’ı bulmuyor. 

Medyadan memnuniyette ayrıştırıcı etmen, hükümete güven düzeyi. Hükümete güvenmediğini belirten katılımcıların yalnızca yüzde 13’ü mevcut medyanın ihtiyaç ve beklentilerini karşıladığını ifade ediyor. Hükümete güvenen katılımcılarda ise bu oran yüzde 44’e çıkıyor. Haber gündemi takibi, siyasi kutuplardaki kimliklerde “merkez”dekilere göre daha yoğun. 

Habere ücret ödeyebileceğini söyleyenlerin oranı, ideolojik boyutta en yüksek kendi kimliğini “ilerici” (yüzde 78,9), en düşük ise “sağ” (yüzde 21,1) olarak tanımlayanlarda.

"KALİTELİ VE DOĞRU HABERE PARA ÖDEYEBİLİRİM"

Habere hiç ücret ödememiş yüzde 69,5’lik dev bir kitle var. Ancak son 1 ay içinde haber için ücret ödeyen kitle de yüzde 13,2 ile hatırı sayılır bir büyüklükte. Katılımcıların yüzde 29,2’si, “haber için para ödeyebilirim” diyor.

Bu veriden yola çıkarak Türkiye’de reklam gelirine dayalı medya iş modellerinin potansiyel pazarının 44 milyon, abone gelirine dayalı olanlarınsa 18 milyon medya tüketicisinden oluştuğu söylenebilir.

Yüzde 40’lık bir kitle “haberin ücretsiz olması gerektiğini” söylüyor. Yüzde 26,7 ise “şu anda her habere internette zaten ücretsiz olarak ulaşabildiğini” belirtiyor.

Habere para ödenmesi için en çok önemsenen unsurlar içeriğin kalitesi (yüzde 69,9) ile gazetecinin tarafsız olması ve doğru haber vermesi (yüzde 26,9).

Haber için bir ücret ödemek istemediğini söyleyenlerin yüzde 18,6’sı, gazetecilerin ve medyanın beklentilerini karşılamamasını, yüzde 10,1’i ise güvenilir olmamalarını gerekçe gösteriyor.

"RİSKLER KADAR FIRSATLAR DA VAR"

Raporda şu değerlendirmelerde bulunuldu:

"Haber tüketiminin çoğu dalında Türkiye’nin büyük bölümü; demografik özellikler, gelir düzeyi, siyasi görüş, yaşam tarzı ve etnik kimliklerden bağımsız olarak benzer bir manzara çiziyor.

Yaklaşık 43 milyon vatandaşın ortak özelliği, habere bugüne dek hiç para ödememiş olmaları.

Türkiye’de reklam geliri ağırlıklı medya iş modelleri bu sayede en azından bir süre daha ağırlığını koruyabilir.

Nitelikli gazetecilikle izlerkitlenin beklentilerini karşılayan ve güvenini kazanan bir medyanın potansiyel abone kitlesi ise habere para ödeyebileceğini söyleyen 18 milyonu aşkın vatandaş.

Bu bulgular, Türkiye’de haber medyası için riskler kadar fırsatların da çok büyük olduğunu gösteriyor." (MEDYA SERVİSİ)