ÇGD: 2022’de 174 davada 263 gazeteci yargılandı

Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) 2022 Aralık ayı raporuyla beraber yıl boyu yaşanan gazeteciler üzerindeki baskıları açıkladı. Rapora göre 2022’de 174 davada 263 gazeteci yargılandı.

ÇGD yılın son raporunda, basına yönelik yaşanan ihlallerle beraber 2022 yılını mercek altına aldı. Düşünce ve ifade özgürlüğünün en temel bileşeni olan basın özgürlüğü için mücadele eden gazeteciler ve eleştirel, sorgulayıcı gazetecilik yapan basın yayın organlarını 2022 yılında hedef alan baskıların boyutu, rapora yansıdı.

Rapordaki en dikkat çeken veriler şöyle:

• 2022 yılında gazeteciler ve basın kuruluşlarına ilişkin en az 174 dava görüldü/duruşma yapıldı. Bu davalarda en az 263 gazeteci yargılandı. Bazı gazeteciler birden çok davada hâkim karşısına çıktı. Gazetecilerin çoğu hakkında açılan davalar yıl içinde birkaç duruşma boyunca devam etti. 
• Bu davalarda en az 40 gazeteci hapis cezası veya para cezasına çarptırıldı. 
• Gazetecilere toplamda en az 92 yıl 11 ay 15 gün hapis cezası verildi.  
• Gazetecilere toplamda en az 317 bin 900 TL tazminat cezası verildi. 
• En az 24 gazeteci hakkındaki yargılamanın sonucunda beraat etti. 
• Bir yıl boyunca; en az 33 gazeteci tutuklandı, en az 72 gazeteci gözaltına alındı. Bazı gazeteciler, gözaltına alınmalarının ardından tutuklandı. Bazı gazeteciler, haklarında kesinleşen yargı kararı uyarınca cezaevine gönderildi.
• 61 gazeteci, işini yaparken, özellikle toplumsal olaylarda saldırıya uğradı, engellendi. Saldırıların pek çoğunun arkasından gazeteciler gözaltına alındı. Gazeteciler, daha çok sosyal medya üzerinden tehdit edildi, hedef gösterildi.

RTÜK YİNE ŞAŞIRTMADI

Raporda, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) TV kanallarına verdiği ceza kararları da yer aldı.

CHP kontenjanından seçilen RTÜK üyesi İlhan Taşcı’nın verilerine yer verilen raporda “RTÜK'ün ceza verirken kanalın logosunu, yöneticisini, programın konuğunu dikkate aldığı” belirtildi.

• Bir yılda 13 TV kanalına 58 kez ceza kesti.
• Halk TV, Tele 1, KRT, Fox TV ve Flash Haber'e 54 kez ceza kesilirken; TGRT Haber, Beyaz TV, ATV, A Haber, Ülke TV, Kanal 7 ve Tv 24'e sadece 3 kez cezai yaptırım uygulandı.
• 5 TV kanalına verilen 54 cezanın toplam tutardı, 17 milyon 335 bin olurken; 8 TV kanalına verilen 4 cezanın toplamı 1 milyon 674 bin TL oldu.

EMNİYET GENELGESİ HATIRLATILDI

Basın özgürlüğüne yönelik baskılar arasında gazetecilerin hemen hemen her toplumsal olayı takip sırasında emniyet kuvvetleri tarafından engellenmesi de var.

Raporda “Özellikle MHP siyasi anlayışına mensup kişilerin, bazı gazetecileri hedef alarak darp etmesi geçen yıl sıklıkla yaşanan gelişmeler arasındaydı” denildi.

Gazetecilerin haber takiplerinin engellenmesine "meşru dayanak" sağlamayı amaçlayan Emniyet Genel Müdürlüğünün hukuka aykırı içerikteki, “toplumsal olaylarda ses ve görüntü alma yasağına ilişkin genelgesi”ne de yer verilen raporda “Haber takibi sırasında gazetecilerin engellenmesi, darp ve gözaltı düzeyine ulaştı” denildi. 

EN TARTIŞMALI BAŞLIK: "DEZENFORMASYON YASASI"

Geçen yılın en tartışmalı başlıklarından bir de iktidar mensuplarınca "dezenformasyonla mücadele" adı altında kamuoyuna lanse edilen Basın Kanunu ve bazı kanunlarda değişiklik öngören yasa teklifiydi. ÇGD yasaya dair şöyle dedi: “İktidarların uygulamalarına eleştirel ve sorgulayıcı bir anlayışla yaklaşan gazetecileri doğrudan hedef alan düzenleme, toplumsal tepkilerin önüne geçmeyi, demokratik hakların başında gelen düşünce ve ifade özgürlüğünün hapsedilmesi, otosansürün yasallaşmasını öngörmekteydi.” (MEDYA SERVİSİ)