Ceviz ve bademde ekim alanı arttı ancak ithalat sürüyor

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ağaç sayısı ve üretim alanı sürekli artan ceviz ve badem için Türkiye'nin her yıl milyonlarca dolarlık ithalat yapmasını soru önergesiyle Meclis gündemine taşıdı.

Gürer'in önergesine yanıt veren Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi, 2002 yılından bu yana cevizde üretim alanının yüzde 997, verimin ise yüzde 171 arttığını açıkladı. Bakan Kirişçi, aynı süre içinde bademdeki üretim alanının yüzde 640 artarken, üretimin ise yüzde 334 arttığını belirtti.

Gürer, soru önergesinde ABD ve Şili'nin yanı sıra Orta Asya ülkelerinden her yıl ortalama 150-200 milyon dolarlık ceviz ve badem ithal edildiğine dikkat çekti. Son yıllarda artan ceviz ve badem plantasyonlarının verime geçmesi ile bu ithalatların duracağının varsayıldığını anlatan Gürer, şu sorulara yanıt istedi:

“2022 yılında bu bağlamda ceviz ve badem ağaç sayısı ile ürün varlığında hedeflenen boyuta erilmiş midir? İthalat halen devam etmekte midir? Ülkemizde ceviz ve badem üretimi kaç üretici ve ne kadar alanda yapılmaktadır?​”

KİRİŞÇİ'NİN YANITLARI

Gürer’in soru önergesine yanıt veren Bakan Kirişçi, 2002 yılında 14 bin hektar alanda 120 bin ton olan ceviz üretiminin, 2021 yılında 153 bin 520 hektar alanda 325 bin ton olarak gerçekleştiğini belirtti.

Bakan Kirişçi, Çiftçi Kayıt Sisteminde 2021 yılında 143 bin 817 ceviz üreticisinin bulunduğunu da açıkladı.

Cevizde 2002-2021 yılları arasında alan olarak yüzde 997, üretim olarak yüzde 171 artış sağlandığına dikkat çeken Kirişçi, "Ceviz ürünü yeterlilik derecesi yüzde 80,8’dir” açıklamasında bulundu.

Bakan Kirişçi, “Bakanlığımız tarafından sağlanan sertifikalı fidan kullanım desteği kapsamında 2005 yılından itibaren 582 bin 389 dekar alanda tesis edilen ceviz bahçeleri için toplam 117 milyon 748 bin 470 TL ödeme yapılmıştır” dedi.

Badem üretimiyle ilgili verileri de açıklayan Tarım ve Orman Bakanı Kirişçi, “Ülkemiz badem üretimi 2002 yılında 7 bin 800 hektar alanda 41 bin ton, 2021 yılında 57 bin 732 hektar alanda 178 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Çiftçi Kayıt Sisteminde 2021 yılında 31 bin 652 badem üreticisi bulunmaktadır” açıklamasında bulundu.

2002-2021 yılları arasında alan olarak yüzde 640, üretim olarak yüzde 334 artış sağlandığına dikkat çeken Bakan Kirişçi, "Badem ürünü yeterlilik derecesi yüzde 81,9’dur” ifadelerini kullandı.

Kirişçi, ayrıca 2005 yılından itibaren 301 bin 291 dekar alanda tesis edilen badem bahçeleri için toplam 45 milyon 980 bin 550 TL ödeme yapıldığını açıkladı.

"İTHALAT ARTIYOR"

Ömer Fethi Gürer ise tüm şartlar uygun olmasına rağmen Türkiye'nin ne yazık ki ceviz ve bademde kendi kendine yeten bir ülke konumuna gelemediğini belirtti.

Gürer, "Ceviz ağaç varlığı artmasına rağmen aynı oranda verim alınamamaktadır" diye konuştu. 

Ayrıca ceviz bahçelerinde geçen yıl don etkili olmuş ve üretim kaybı yaşanmıştı.

2016 yılında 218 ton olan kabuksuz ceviz ithalatının 2020 yılında  272 tona çıktığını da belirten Ömer Fethi Gürer, “Kabuklu ceviz ithalatımız 2016 yılında  232 ton iken  2020 yılında kabuklu ceviz ithalatı 412 ton olarak gerçekleşmiştir. Ağaç sayısı artıkça üretim değil ithalat artması dikkat çekicidir. Üretimde ağaç sayısı da artsa da cevizde ithalat bitmiyor. Çok farklı bölgelerde ceviz ile ilgili ağaçlandırmalar yapılsa da istenen boyutta üretim artmaması ağaç tercihinden, yetişme alanı ile bakımına kadar sorunların sürmesinin de etkisi olduğu da görülüyor” değerlendirmesinde bulundu.