Kalıcı yaz saati uygulaması işçi sağlığını olumsuz etkiliyor

Hilmi Mıynat
Denizli

Kalıcı saat uygulamasını işçi sağlığı açısından Evrensel'e değerlendiren İş Güvenliği Uzmanı Deniz İpek karanlıkta çalışmanın işçi sağlığını olumsuz etkilediğini fakat üretim ilişkileri açısından işçi sağlığının önemsenmediğini vurguladı.

Yaz/kış saati uygulamasının işçilerin çalışma koşullarına etkilerini değerlendiren İş Güvenliği Uzmanı (İGU) Deniz İpek özellikle batıda işçilerin karanlıkta işe başlamasının zararlarından söz etti.

İpek, Türkiye'de tek saat uygulamasının 8 yıldır kalıcı olduğunu belirterek; “İşçiler özellikle ülkenin batısında, nüfusun yoğun olduğu bölgede gün ağarmadan işe gitmek için karanlıkta güne başlamış oluyorlar. Özellikle öğrencilerin de güne güneş doğmadan başlamaları tartışılıyor. Biyolojik saatin bozulması durumunun çeşitli sağlık sorunlarına yol açabildiği kabul ediliyor" ifadelerini kullandı.

Kalıcı saat uygulamasının insan sağlığına zararlarından bahseden İpek, "Kış saatine geçilmemesinin insan sağlığı üzerine ciddi etkileri olarak; depresyon, dikkat dağınıklığı, metabolik sorunlar başta olmak üzere pek çok hastalığın yanı sıra emekçi kadınların karanlık sokaklarda taciz ve saldırı endişesiyle işlerine gitmeleri, iş kazalarının artışı sıralanıyor" dedi.

"FAZLA MESAİ SAĞLIK KURALLARINA AYKIRI"

Sorunun kaynağının doğru teşhis edildiğinde, artık rasyonel çözümler önerilebileceğini dile getiren İpek şöyle devam etti; "Örneğin bir ülke illa gün ağarmışken uyanmak ama çok da gün ışığı kaybetmek istemiyorsa, o zaman tek yapılması gereken ülkenin gün ışığı dağılımını analiz edilmesidir. Bu analizle Türkiye'de hiçbir noktada hiçbir gün olmayacak ki çocuklar okula, işçiler işe karanlıkta gitsin. Fakat asıl mesele bu analizin sonucunda Türkiye'de işçilerin ortalama çalışma süreleri, işçilerin sağlığını, güvenliğini çok yakından etkiliyor. İşçi sağlığıyla çalışma süresinin somut ilişkisi vardır. Çalışma süreleri ile ilgili olarak konulan kuralları, izlemesi gereken başlıca denetim organlarından biri işçi sendikalarıdır. Bugüne değin, genelde sendikalar, "ücreti ödenmek koşuluyla" fazla mesailer konusunda bir eylem, bir tepki gösterdiği az olmuştur. Fazla mesai işçi için sağlık kurallarına ve yasalara aykırıdır."

"GECE ÇALIŞMA NORMAL ÇALIŞMADAN DAHA ZARARLI"

Fransa'da bir işçinin 15 yılda çalıştığı iş günü sayısıyla Türkiye'de çalışan bir işçinin 10 yılda çalıştığı iş günü sayısına denk olduğunu belirten İpek, 4857 sayılı İş Yasası'nın çalışma saati sınırlandırmalarına değindi. İpek, 2017'de yasa ve yönetmelikte değişiklik yapıldığı ve yapılan değişiklikle turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürüten işlerde çalışan işçiler için gece 7.5 saatten fazla çalıştırma yasağı kaldırıldığını hatırlattı. Gece çalışmasının işçinin sağlığına zarar verdiğini fakat piyasa açısından bunun önemli olmadığını ifade eden İpek sözlerini şöyle sürdürdü; "Üretim sistemlerinin kapitalist gelişimi, üretimi 24 saat sürdürülebilir bir etkinliğe dönüştürmüştür. Dolayısıyla da 24 saat işleyebilecek üretim olanaklarına sahip işverenle, fiziki, sosyal olarak ancak belirli bir dönem çalışma olanağı bulan işçinin çıkarları bu alanda da karşı karşıya geliyor. Gece çalışması, sağlığa normal çalışmadan daha da zararlıdır. Çalışma sürelerini sınırlandıran yasal hükümlerin delinip esnetilmesi, çalışma sürelerinde esneklik isteminin yasallaşması hepsinden daha fazla zararlı olmuştur."