Gen transferi değil, süt bankacılığı
Akraba evliliği yüzde 20’lerde olmasına rağmen süt kardeşlerin evliliğinin sorun kabul edildiği bir ülkede yaşıyoruz. Süt bankacılığının ne olduğu, nasıl kimlere hizmet vereceği gibi sıkıcı konular kimsenin ilgisini çekmiyor. Anne sütüyle gen transferi yapılıyormuş gibi tartışmak konuyu iştah açıcı hale getiriyor
ÖZEL SEKTÖRE VERİLİRSE...
Süt bankaları birçok ülkede yeni doğan yoğun bakımlarında erken doğan ya da düşük doğum ağırlığı olan bebeklerin besin ihtiyacını karşılamak için kurulmaktadır. Genelde kamu kurumları olmakla birlikte kar amacı gütmeyen kuruluşlar ve özel sektörün hizmet sunduğu ülkeler de mevcuttur. Bu hizmetin özel sektörde sunulması, bankanın sütü satması durumunda hizmetin gereksinimi olanlara değil alım gücü olanlara sunulmasına neden olacaktır. Ayrıca süt bağışçılarına ücret ödenmesi annelerin kendi bebeklerinin alması gereken sütü satmasına neden olabilir. ABD’de, Hastalık Kontrol Merkezi’nin gönüllü süt anneliğinin ücretsiz olması tavsiyesine rağmen bağış başına beş dolar gibi bir ücret annelere giderleri için ödenmektedir. Bağış sütlerin nasıl alınacağı, bağıştan önce hangi testlerin yapılacağı, bu testlerin ücretinin kim tarafından ödeneceği, bankaların nerelerde kurulacağı, özel sektöre izin verilip verilmeyeceği gibi konularda Sağlık Bakanlığının hiçbir açıklaması bulunmamaktadır. Ayrıca pastörizasyon ve depolama işlemleriyle, süt bankasından yararlanım koşulları da belirlenmelidir. Kayseri’de 2012 yılında Mualla Aykut ve arkadaşları tarafından yürütülen bir araştırmada süt bankası konusunda annelere görüşleri sorulmuş, annelerin yaklaşık yüzde 80’i ihtiyaç halinde başka bir çocuğu emzirmeye ve başka bir çocuğa verilmek üzere sütünü sağmaya, yüzde 56.2’si anne sütü bankası olursa sütünü bağışlamaya olumlu baktığını belirtmişlerdir. Bu durumlara olumlu bakmayanların gösterdiği nedenlerin başında “Sütkardeşlerinin evlenmesinin dini açıdan uygun görülmemesi” gelmektedir. Herhalde Bakanlığın bu konudaki beyanatlarında sonra olumsuz görüş bildirenlerin sayısı artacak, gerektiği durumlarda bile anneler banka sütü kullanmak istemeyeceklerdir. Sağlık Bakanlığı’nın süt bankası konusunda toplumu bilimsel verilerle bilgilendirmesi, konuyla ilgili uzmanlardan hizmetin sunum koşullarıyla ilgili görüş alması gerekmektedir.
* Doç. Dr., Ege Üniversitesi Halk Sağlığı bölümü