Sonuç bize ne gösteriyor: Kopuş mu, uyarı mı?

Sincan’dan bir metal işçisi

Ülkenin gündemine bağlı olarak bir süredir seçim, Sincan OSB’de çalışan biz işçilerin de gündeminde. Ekonomik gidişat ve uygulanan bazı politikalarla birlikte AKP ve tek adam iktidarı kendi sempatizanlarını eskisi kadar organize edemiyordu. Halktaki o güçlü ve baki görünüm yavaş yavaş eriyordu. Buna karşılık iktidar, onları kendine tekrar bağlamak için milliyetçi duyguları kullanan politikalar izledi. Fabrikadaki pek çok tartışmanın sonu “Olsun. En azından İHA’mız SİHA’mız var. Gerekirse kuru soğan yeriz, itibardan vazgeçmeyiz” oldu. Örneğin asgari ücret açıklandıktan sonra alamadığı coşkuyu veya artan kira zamlarına karşı oluşan öfkeyi bir süre bastırdı. Ancak bu kısa sürdü.

2023’teki genel seçimde AKP’den kopuş beklenen düzeyde gerçekleşmemişti. Bunun çeşitli sebepleri var. Ancak çalıştığım fabrikadan yola çıkarak iki ana sebep belirtilebilir. Bunlardan biri AKP’ye oy verenlerin ekonomiyi kimsenin düzeltemeyeceğini düşünmesi. İşçilerin birçoğu AKP’nin izlediği politikaları beğenmediğini söylüyor, ülkeyi ekonomik olarak çıkmaza soktuğunu düşünüyordu. Fakat diğer taraftan kim gelirse gelsin bunun değişmeyeceğini, Kılıçdaroğlu’nun da ekonomiyi düzeltemeyeceğini anlatıyordu. “Yaparsa gene onlar yapacak” diyordu. Fabrikalarda sıkça rastlanan bir diğer görüş ise muhalefetin yetersizliği ve oy verecek başka seçenek olmadığı yönündeydi. Birçoğuna göre “Erdoğan’a oy vermeyen terörü destekliyor”du. Buna yönelik de “Erdoğan’ı eskisi kadar tasvip etmiyorum, ama Kılıçdaroğlu’na da elim gitmez. Mansur olsa oy verirdim. Zaten son kez oy veriyorum bir daha da Erdoğan’a vermeyeceğim” deniyordu. Sonuç olarak muhalefet bir kez daha yenildi.

Peki ne oldu da son bir yılda durum bu kadar değişti? Ne oldu da 31 Mart seçimlerinde en çok oy olan parti CHP oldu?

"YRP ALTERNATİF OLDU"

İlk olarak, işçilerin oy verecek başka parti olmadığı yönündeki düşüncelerini Yeniden Refah’ın (YRP) değiştirdiği söylenebilir. İktidarın Filistin-İsrail konusundaki tutumu ve İsrail’e gerekli tepkiyi gösterememesi, YRP’nin ana propagandasıydı. Sincan işçilerinin yumuşak karnı olan Filistin konusunu kaşıyarak YRP istediği kitleyi kendine çekmiş oldu. Zaten genel seçim öncesinde de fabrikalarda irili ufaklı YRP sempatisi oluşuyordu. “Erbakan’ın oğluna vereceğim. İleride cumhurbaşkanı da olabilir,” çokça karşılaştığım bir cümleydi. Ekonomik durumun yakıcılığı da artınca YRP’ye ilgi arttı. Dindar işçilerin gözünde YRP ‘daha temiz’ görünüyordu. Bunun yanında AKP iktidarının özellikle Mehmet Şimşek hamlesiyle ekonomiyi yeniden şahlandıracağı umudu yerle yeksan oldu. Alınan her karar, yapılan her açıklama işçinin, emekçinin sırtındaki kamburu daha da ağırlaştırdı. Yazının başındaki “Yaparsa o yapar” mantığı, “Biz ona güvendik. Ama o işleri daha da beter etti. Ne yaparsam yapayım bana oy verirler düşüncesi bir yere kadar” yaklaşımına evrildi. Çünkü mecburen en büyük destekçisi olan işçinin ekonomik sorunlarını çözmedi. Ne olursa olsun arkasında duran emekliye son raddede “Vereceğimizi verdik. Bundan başka bir şey yapamayız” dedi. Bunların dışında Mansur Yavaş’ın işçiler için Kılıçdaroğlu’ndan daha oy verilebilir olması, Sincan’daki muhafazakarlar için alternatif adayların varlığı ve bir kısım seçmenin sandığa gitmemesi AKP’nin oyunu Ankara’da yüzde 31’e, kalesi olan Sincan’da ise yüzde 44’e kadar düşürdü.

Şimdi ikili bir durum var. Fabrikadaki işçiler biraz nefes almış gözüküyor. Muhalif işçiler zaten sonuçtan memnunken sağ seçmen AKP’ye bir mesaj verdiğini ve Erdoğan’ı ‘Kendi oylarını cepte saymaması’ için uyardığını düşünüyor. İkili durumun ilk ihtimali bu: AKP, seçmeninin uyarısını dikkate alarak sempatiyi tekrar kendine kanalize edebilir.

İkinci ihtimalde ise yerel seçimde oluşan dalgayla birlikte tek adam iktidarı yavaş yavaş gücünü kaybedebilir. Ki ‘Reis’in halktaki itibarının zedelenmesi ve “Artık bırakmalı” görüşü bu ihtimali güçlendiriyor.