İSİG Meclisi: 11 yılda en az 695 çocuk işçi hayatını kaybetti

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi, 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü öncesi yayımladığı “Çocuk işçiler iş cinayetleri raporu” ile son 11 yılda yaşanan çocuk işçi ölümlerine dikkat çekti. Raporda kuması, oynaması, gezmesi, ruhsal ve fiziksel gelişimlerini tamamlaması, sağlıklı ve güvenli yaşaması gereken çocukların derinleşen yoksulluk temelinde, özellikle devlet eliyle de hızla işçileştirildiği vurgulandı.

İSİG Meclisi’nin hazırladığı raporda her yıl 60-70 çocuk işçinin iş cinayetlerinde hayatını kaybettiği, son 11 yılda en az 695 çocuk işçinin iş cinayetlerine kurban gittiği söylendi. Bunun yanı sıra binlerce yaralanma, uzuv kaybı, ruhsal ve fiziksel gelişime vurulan darbelerin verilere yansımadığı ifade edildi.

MESEM: DEVLET ELİYLE ÇOCUKLARIN İŞÇİLEŞTİRİLMESİ

Raporda MESEM uygulamasına ilişkin şu ifadelere yer verildi:

MESEM’ler sermayenin ucuz emek rezervlerini doldurmanın dışında doğrudan patronlara finansman desteğinin de bir aracıdır. 2024 yılında bedavaya çalıştırılan öğrenci-işçiler için patronlara 1 milyar 698 milyon TL ödenirken, son üç yılda MESEM programlarına aktarılan kamu kaynağı 15 milyar liraya yaklaştı. Öte yandan, 6111 ve 7103 No’lu teşvik şartlarının zorlaşması üzerine patronların yeni finansman arayışında ‘ustalık telafi programı’ öne çıktı. 2023 yılında programa başvuran patron sayısı 1 milyonu geçti. Başvuru üzerinden hesaplandığında aylık ödeme yaklaşık 4,2 milyar lirayı bulmaktadır.

MESEM aracılığıyla ortaokulu bitiren öğrencileri örgün eğitimden kopararak haftanın (resmi olarak) dört günü bedava işgücü olarak patronların sömürüsüne sunan MEB şimdi de yaz döneminde ‘beceri geliştirme programı’ adı altında 7. ve 8. sınıftan itibaren tüm öğrencilerin katılabileceği ‘zanaat atölyeleri’ açıyor. İstanbul, Ankara, İzmir, Erzurum, Konya, Mersin, Rize, Samsun, Sivas ve Şanlıurfa olmak üzere 10 şehirde 196 okulda başlatılacak pilot uygulamayla mesleki eğitim yaşı (12-13 yaşa) düşürülüyor.

Devlet eliyle işçileştirilmenin hayata geçirildiği bu süreçte doğal olarak maddi durumu kötü olan ailelerden çocuklar MESEM tercihinde (zorunluluğunda) bulundu. Böylece bir yandan okuyup diğer yandan çalışıp diploma, kalfalık ve ustalık belgesi alma imkanları olacaktı. Ancak bu çocuklara sunulan gelecek organize sanayi bölgelerinde, gıda, metal, kimya gibi sektörlerde ara eleman olma ya da hizmet sektörü çalışanı olmak. Çocuklarımız sağlıklarını, çocukluklarını ve gençliklerini işyerlerinde bırakacaklar”

HER YIL EN AZ 60-70 ÇOCUK İŞÇİ İŞ CİNAYETLERİNDE HAYATINI KAYBEDİYOR

İSİG Meclisi’nin yüzde 91’ini ulusal basından; yüzde 9’unu ise çocuk işçilerin aileleri ve yerel basından öğrendiği bilgilere dayanarak yaptığı tespitlere göre;

• 2013 yılında en az 59 çocuk işçi,
• 2014 yılında en az 54 çocuk işçi,
• 2015 yılında en az 63 çocuk işçi,
• 2016 yılında en az 56 çocuk işçi,
• 2017 yılında en az 60 çocuk işçi,
• 2018 yılında en az 67 çocuk işçi,
• 2019 yılında en az 67 çocuk işçi,
• 2020 yılında en az 67 çocuk işçi,
• 2021 yılında en az 62 çocuk işçi,
• 2022 yılında en az 62 çocuk işçi,
• 2023 yılında en az 54 çocuk işçi
• 2024 yılının ilk beş ayında en az 24 çocuk işçi
• 2013-2024 yılları döneminde “en az” 695 çocuk işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.

İŞÇİLEŞTİRME 18 YAŞ ALTINA DOĞRU HIZLA GENİŞLİYOR

2013-2024 yıllarında çocuk iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı ise şöyle;

Tarım, Orman işkolunda 383 çocuk (252 işçi ve 131 çiftçi); İnşaat, Yol işkolunda 75 çocuk; Metal işkolunda 52 çocuk; Konaklama işkolunda 49 çocuk; Gıda işkolunda 24 çocuk; Ticaret işkolunda 23 çocuk; Genel İşler işkolunda 21 çocuk; Tekstil, Deri işkolunda 17 çocuk; Taşımacılık işkolunda 16 çocuk; Ağaç, Kağıt işkolunda 12 çocuk; Kimya, Lastik işkolunda 7 çocuk; Enerji işkolunda 4 çocuk; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 3 çocuk; Madencilik işkolunda 1 çocuk; İletişim işkolunda 1 çocuk; Sağlık işkolunda 1 çocuk; Elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 6 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti…

İstihdam dağılımına baktığımızda çocuk işçi ölümlerinin yüzde 78’ini ücretliler oluşturuyor. Geçmiş yıllarda çocuk işçilerde ücretli çalışanların oranı daha düşüktü. Ancak giderek ücretlilerin oranı artıyor. Bu durum işçileştirmenin 18 yaş altına doğru hızla genişlediğinin bir göstergesidir de.

TÜRKİYE’DE ÇOCUK İŞÇİLİK 4-8 YAŞ ARALIĞINDA BAŞLIYOR

2013-2024 yıllarında çocuk iş cinayetlerinin yaşlara göre dağılımı şöyle:

4 yaşında 5 çocuk, 5 yaşında 5 çocuk, 6 yaşında 5 çocuk, 7 yaşında 7 çocuk, 8 yaşında 14 çocuk, 9 yaşında 13 çocuk, 10 yaşında 25 çocuk, 11 yaşında 16 çocuk, 12 yaşında 37 çocuk, 13 yaşında 46 çocuk, 14 yaşında 67 çocuk, 15 yaşında 103 çocuk, 16 yaşında 132 çocuk ve 17 yaşında 220 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti.

Türkiye’de çocuk işçilik 4 ila 8 yaş aralığında başlıyor. Tarımda toplayıcılık, çobanlık ve mevsimlik tarım işçiliği yapan; sokakta mendil satan, cam silen çocuklar var. Ancak mevsimlik tarım işçisi ve sokakta çalışan çocukların sayısında 8 yaşından itibaren ciddi bir artış var. 10-12 yaşlarda tekstil ve metalde çalışan çocukları görüyoruz. 13-14 yaşlarından itibaren tarım, inşaat, sanayi ve hizmetlerde çalışan sayıları yüzbinlere ulaşan; 15-17 yaş grubunda ise tarım başta olmak üzere konaklama, ticaret, inşaat, metal, tekstil ve gıda gibi işkollarında çalışan milyonu aşkın çocuk işçi var.

GÖÇMEN ÇOCUK İŞÇİLERİN ÖLÜM ORANI YÜZDE 12

2013-2024 yılları döneminde 80 göçmen çocuk işçi hayatını kaybetti. Bu işçilerin geldikleri ülkelere bakarsak:

71’i Suriyeli, 6’sı Afganistanlı 1’i Iraklı, 1’i İranlı, 1’i Türkmenistanlı…

Çocuk işçilerde göçmenlerin ölüm oranı yüzde 12’dir ve genel iş cinayetlerindeki göçmen işçi ölüm oranının iki katıdır. Ölen göçmen çocuk işçilerin neredeyse tamamı Suriyelidir. Bunun nedeni Suriye’deki savaş sonrası meydana gelen kitlesel mültecilik ve mültecilerin birçoğunun çocuğunun yoksulluk nedeniyle çalışmasıdır. Göçmen çocuk işçi ölümleri mevsimlik tarım, gıda-tekstil-metal gibi sanayi işkolları, inşaat ve genel işler işkollarında yoğunlaşıyor. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)