İnternet sorunları aşacak araç mı, değil mi?

Şerif Karataş

İspanyol Sosyoloji Profesörü César Rendueles, Sosyofobi adını verdiği kitabıyla, “İletişim teknolojileri, moderniteden arta kalan sorunları aşacak bir araç mı, yoksa sermayenin tahakkümünün yeni araçlarla sürdürülmesinin farklı biçimi mi?​” sorusunun peşine düşüyor.

Sosyofobi adıyla ve “Dijital Ütopya Çağında Siyasal Değişim” alt başlığıyla César Rendueles’ın kitabını Türkçeye Alev Türker Ok çevirdi. Kitap, İletişim Yayınları tarafından yayımlandı. Bir inceleme olan kitapta yazar, geçmişten günümüze dijital değişimle ilgili yaşanan değişim hakkında önemli bilgiler sunuyor. Eleştirel bir gözle geçmişten günümüze iz süren yazar, özellikle internet üzerinden hayatı merkezine koyan yaklaşıma itiraz ediyor.

Bunu da neoliberal politikaların yarattığı sosyal tahribatlar üzerinden yola çıkarak yapıyor.   Beklentilerin aksine iletişim teknolojilerinin sosyal gerçekliği ve iş birliğini artırmak yerine sınırlandırdığını savunuyor: “Siber fetişist tüketimcilik ekosistemi üzerimizde ters yönde muazzam bir baskı uyguladığı halde: Son modaya göre palyaço gibi giyinip 140 karakter yazmak banalliğin yeni son sınırı. Dünyayı değiştirmek zor olabilir ama karmaşık olması şart değil. Ancak, postkapitalizmin yaşayabilir bir biçimi son derece karmaşık. Topluluklarımız içindeki, tam olarak anlamadığımız ve hiçbir zaman anlamayacağımız ilişkilerin gündelik gerçekliği kadar karmaşık, yanıtlaması çok daha zor olabilen ve bana göre retorik dışı politik pratiğin tam da özü olan bu soruları özellikle teşvik eden bir ortam değil. Dijital alanda ve aşırı tüketimcilik bağlamında ise bu sorular büsbütün anlamsız…”

15-M HAREKETİ VE İNTERNET

Neoliberalizm eleştirisi de yapan yazar teknolojideki gelişmeler ve buna yaklaşımları ele alıyor. İspanya’da kemer sıkma politikaları karşıtı 15-M hareketi üzerinden yeni toplumsal olanakları ele alan yazar, bu kampanyanın internet üzerinden yapılmasını da sorguluyor: “İnsanlar, bilgi teknolojisinin bu politik süreçlerde bir katalizör olduğunu düşündü. Ben tam tersinin doğru olduğuna inanıyorum. 15-M hareketi, tüketimci siber fetişizmin yarattığı tehlikeli çıkmazı aşmak zorunda olduğu için böyle dolambaçlı bir yol izledi. Internet önemli bir silah haline geldi; insanları sokağa dökmek için değil, zaten sokakta olduklarında kullanmaları için. Kamusal alana müdahale etmenin, çevrim içi bir forumda tepkisel mesajlar yazma meselesi olduğu düşüncesini terk etmek zorunda kaldık. Keyfimiz yerindeyken süpermarkette birine kapıyı açmak artık en ciddi toplumsal etkileşim biçimimiz değil. Internet bu harekette önemli bir rol oynuyorsa bunun nedeni yüz yüze karşılaşmaların ve bağlılığın gücünü yeniden keşfetmemiz ve bunları ele geçirmenin son derece zor olduğu koşullarda yaşadığımızı anlamaya başlamamızdır.”

Kitap, internetle bağlantılı teknoloji gelişimini ve bunun günlük hayatımıza yansımasını merak edenlerin ilgisini çekebilir.