"Ölüm saygıdeğer bir ihtiyardır"

Osman BOZKURT

Afşar Timuçin’in başlıkta yer alan bu sözü, ölüme de yaşama da dair yaklaşımını gösteriyor. Bu ülkenin yetiştirdiği nadir filozoflardan birini kaybettik. Afşar Timuçin, felsefe insanı olarak filozof, edebiyat insanı olarak da bir bilge olduğunu eserleriyle göstermiş yaşayan bir efsanemizdi. Ne yazık ki bugün bedenen aramızdan ayrıldı. Aydınlanmacı kişiliği ile ülkemizin örnek aydınlarından biriydi. Onun için aydın, küçük çıkarlar için inançlarını satmayan kimseydi. Hayatını hep bu tutarlılık içinde yaşadı. Ona göre başarının tek şartı vardı; “Kararlı olmak.” Kendi rotasında yol gösterici kararlılığını hiç bozmadı. Cehaleti, “Söyleyecek sözü olmayan bağırır” özdeyişiyle dile getirirdi. Kendisi, hiçbir zaman bağırmaya gereksinim duymadan ve sözünü esirgemeden, doğruları döne döne anlatmaktan bıkmaksızın aydınlanmanın neferi olmayı sürdürdü. Çünkü o, özellikleri olan ama ayrıcalığı kabul etmeyen biriydi. Onu çok özleyeceğiz.

Türkçe ile bilim yapılmaz diyenlere, bilim insanı olarak felsefenin en incelikli konularını en yalın biçimde anlatan ve bu gibi yanlış görüşlerin bir safsatadan başka bir şey olmadığını gösterenlerdendi. Başlangıçta felsefenin bir kolu olan estetik olgusunun kendi başına bir bilim dalına dönüşmesi sürecinde, ülkemizdeki kurucularından biri oldu. Bu alandaki en güvenilir incelemeleri ve kuramsal doğruların anlaşılmasını sağlayanlardandı. Estetik konusunda yazmakla kalmayıp; şiirleri, öyküleri, romanları ve denemeleri ile edebiyat sanatının her alanında eser veren bir bilgeydi. Estetiğin kuramsal değerlerine göre sanat eseri verme yürekliliği, güçlü bir özgüvenin ve örnek yaratma içtenliğinin de bir göstergesiydi. “Tepedeki Yalnızlık” romanında şöyle diyordu; “En kutsal savaş insanın kendiyle savaşıdır.” Bu yüzden ömrü, kendiyle savaşla geçen bir bilgeydi. Sadece eserleriyle değil, aynı zamanda bu örnek davranışıyla da her zaman yol göstericimiz olacaktır. Unutmak olmaz.

Afşar Timuçin’in yaşam hakkında söyledikleri de ölüm hakkında söyledikleri de ülkemizin özgün bilgelerinden biri olduğunu göstermeye yeter. Kıyılar Durunca eserinden birkaç özlü sözünü dile getirirsem bunun boş bir övgü olmadığı kolaylıkla anlaşılacaktır. Yaşam ve ölüme ilişkin şunları söylüyordu: “İnsan istekleriyle değil, eylemleriyle uygardır.” “Görünmeyen yanı görünen yanından çok olan insan korkulacak insandır.” “Kimileri ölemezler, ölmeyi beceremezler, yaşamayı beceremedikleri gibi.” Hayatla bir hesaplaşma kültürü ile yüzleştiriyor insanı ve bir aşamada şöyle diyor: “Yaşamayı bilen ölmeyi de bilir.” Aramızdan ayrılırken de yazdıklarına uygun bir veda bıraktı bize. Özlemle anıyorum.