Almanya’da eyalet seçimleri: ‘Protesto partileri’ kazandı, hükümet partileri kaybetti

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Doğu Almanya’da bulunan Thüringen ve Saksonya eyaletlerinde bugün yapılan parlamento seçimlerinden asıl olarak aşırı sağcı ve ırkçı Almanya için Alternatif (AfD) partisiyle yeni kurulan Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) partileri kazançlı çıktı. Daha önce eyalette hükümet olan partiler ise oy kaybına uğradı. Her iki eyalette de sandıktan çıkan çıkan sonuçlar hükümet kurmayı oldukça zorlaştırıyor. Yeni dönemde uzun süre belirsizliğin sürmesi bekleniyor.

Devlet televizyonu ARD’de yer alan geçici seçim sonuçlarına göre aşırı sağcı AfD, Thüringen eyaletinde yüzde 33 ile birinci parti oldu. Saksonya’da ise muhafazakar Hristiyan Birlik (CDU) partisi yüzde 31.7 ile birinci olurken AfD yüzde 30.6 ile ikinci oldu. Gecenin ilerleyen saatlerinde AfD’nin az bir farkla birinci olması da seçenekler arasında. Zira ikinci televizyon kanalı AfD’nin oyunun daha az bir farkla CDU’nun gerisinde olduğunu yazdı.

SOL PARTİ ÇÖKTÜ, BSW KAZANDI

AfD beş yıl önceki seçimlere göre Thüringen’de yüzde 9.3 Saksonya’da yüzde 3.1 oy kazandı.

10 yıldır Thüringen’deki koalisyon hükümetlerinin büyük ortağı olan Sol Parti (Die Linke) bu kez yaklaşık yüzde 20 oy kaybına uğrayarak ancak yüzde 11.3 oy alabildi. Bu parti Saksonya’da ise yüzde 4 oyla yüzde 5 barajı geçemeyerek ilk kez meclis dışında kaldı.

İki Almanya’nın birleşmesinden sonra adeta bölgenin sesi olan Sol Parti böylece ağır bir darbe almış oldu. Onun yerine ise ocak ayında Sol Parti’den ayrılanların kurduğu BSW yükselişe geçti. BSW Thüringen’de yüzde 15.6; Saksonya’da yüzde 12 oy aldı. BSW’nin Thüringen’de asıl olarak AfD’den değil Sol Parti’den oy aldığı görüldü. Saksonya’da ise Sol Parti’nin beş yıl önce aldığı oya toplamda yüzde 4 ekledi.

Seçimlerin asıl kaybedeni Sol Parti’nin yanı sıra merkezi hükümet partileri oldu. Thüringen’de SPD yüzde 2 oy kaybıyla ancak yüzde 6.8 oy alırken Yeşiller yüzde 1.7 kayıpla yüzde 3.8 oy aldı. SPD ve Yeşiller on yıl boyunca Sol Partili Bodo Ramalow’un öncülüğünde kurulan hükümete ortaktı.

Saksonya’da da hükümet partisi CDU ile ortağı SPD az da olsa oy kaybına uğradı. Saksonya’da SPD yüzde 7.6, Yeşiller yüzde 3.4 oy kaybıyla yüzde 5.2 oy alabildi. FDP ise Sol Parti gibi barajı geçemedi.

KOALİSYON HESAPLARI

İlk seçim sonuçlarına göre hiçbir parti tek başına hükümet kuramıyor. Her iki eyalette de seçmenlerin üçte birinin oyunu alan AfD’nin bir koalisyon hükümeti bulması zor görünüyor. Siyasi teamüllere göre Thüringen’de hükümeti kurma görevinin AfD’li faşist siyasetçi Bjön Höcker’e verilmesi gerekiyor. Eyalette mecliste grubu olan CDU, SPD, Sol Parti ve BSW daha önce Höcker ile ortaklık kurmayacaklarını açıklamışlardı.

88 sandalyeli mecliste AfD, 31 milletvekili çıkarırken salt çoğunluk içim gerekli olan hükümeti kurma görevinin bu kez CDU tarafından alınması gerekiyor. 24 sandalye kazanan CDU’nın salt çoğunluk olan 45 milletvekilini bulması için 15 milletvekili kazanan BSW’yi mutlaka muhatap alması gerekiyor. Eyalette CDU-BSW-Sol Parti koalisyonu tek seçenek gibi görünüyor.

Saksonya’da ise koalisyon Thüringen’e göre daha kolay görünüyor. Son beş yıldır ortaklık yapan CDU-SPD-Yeşiller salt çoğunluk olan 61’i bir farkla geçiyor. Ancak gecenin ilerleyen saatlerinde bu sayının da değişmesi mümkün. Yüzde 5.1 oy alan Yeşiller’in son anda barajın altında kalması durumunda hesapların yeniden yapılması gerekiyor.

Her iki eyalette seçimlere katılım oranı yaklaşık yüzde 73 olarak gerçekleşirken, gösterdiği sonuçların başında halkın merkezi ve eyalet hükümetlerine tepkili olması. Merkezi hükümet partilerinin Doğu Almanya’daki eyaletlerdeki oyu tek haneli hale gelmiş durumda. Buna karşın muhafazakar Hristiyan Demokrat Birlik ve aşırı sağcı AfD toplamda yüzde 55-60 oya sahip görünüyor. Diğer tarafta ise savaşa ve mültecilere karşı söylemleriyle dikkat çeken BSW bölgenin yeni “sol partisi” olmuş durumda.

Ortaya çıkan tabloda, aşırı sağ partiye oy veren her üç seçmenden birisinin neden oy verdiğine dair çözümler getirilmediği takdirde AfD bölgede bir protesto partisi olmaya devam edecek ve beş yıl sonra oylarını daha da artırabilir.

Yine Doğu Almanya’da bulunan Brandenburg eyaletinde ise 22 Eylül’de seçimler var. Bu seçimlerden çıkan sonuçların Brandenburg’u etkilemesi bekleniyor.