İskenderun’da esnaf kepenk kapatmanın eşiğinde

Dilek OMAKLILAR
Makbule IFLAZİ KILIÇ
Hatay

İskenderun’da havuzlu çarşıda esnaf bir bir kepenk kapatıyor. Çarşıya girdiğinizde “Bitiriyoruz” asılı pankartları ya da “Taşınıyoruz” diye asılı kağıtları fark etmemek mümkün değil.

Depremden sonra bir türlü beli doğrulamayan esnafa bir yük de artan kiralar oldu. Zamlardan dolayı giyim mağazalarını kapatıp başka bir yere taşınmak zorunda kalan esnaf kadınlarla bir araya geldik. Kadınlar birbirlerinden güç alırken bir yandan da kiralara yapılan yüksek zamların geri çekilmesini ve seslerinin Mecliste duyulmasını istiyor.

“Kapatıyoruz” pankartının asılı olduğu mağazalardan birine girdiğimizde, kirası 40 bin TL iken 70 bin TL istenince esnafın da dükkanı kapatmak zorunda kaldığını öğreniyoruz.

"ESNAF YİNE MAĞDUR"

Bu mağazada çalışmadan önce kendi butiğini işleten ancak yine ekonomik nedenler dolayısıyla orayı da kapatmak zorunda kalan bir kadınla konuşuyoruz önce. Fatma, “Ödemeler, vergiler, zamlar nedeniyle işimi sonlandırmıştım. Artık giyim mağazasında buradaki arkadaşlarımla birlikte çalışıyorum ki bu mağaza da kapanacak ne yazık ki” diyor.

Artan enflasyonla birlikte ürünlerin pahalılığı, gelirin gideri karşılayamaması derken birçok sorunla baş başka kaldıklarını belirten Fatma, “Yine esnaf mağdur” diye ekliyor.

"SIFIRDAN BAŞLAYACAĞIZ"

Mağazada 5 kadın çalışıyor, kendileriyle birlikte 5 ailenin de mağduriyeti demek aslında.  Çocuğunu üniversitede okutan, hastalığına rağmen alın terinin peşinde olan, depremden sonra bozulan psikolojilerine inat çalışmaya dört elle sarılan kadınlar…

Kiraya yapılan zam nedeniyle kapatmak zorundalar iş yerlerini. Daha uygun fiyata bir yer bulduklarını söyleyen bir kadın çalışan, “Sıfırdan başlıyoruz. Yılmayacağız. Dayanışma ile yeniden başlayacağız” diyor.

DEPREMDEN SONRA SORUNLAR BÜYÜDÜ

Artış sebebi olarak ise mülk sahibinin bir gerekçesinin olmadığını, daha pahalıya başkalarına kiralayacağını söyleyen kadın, “Deprem bölgesindeyiz, insanlar mağdur. Zor bir süreçten geçtik, evlerimiz yıkıldı… Depremden sonra esnafın sorunları daha da arttı. Zaten öncesinde pandemi vardı, ardından deprem, artan borçlar daha da katlandı” diye konuştu.

Şu an İskenderun’un en büyük probleminin kira fiyatlarının olduğunu söyleyen kadın, “Sadece bizim bildiğimiz 7-8 esnaf var, işi komple bırakıyorlar kira artışından dolayı. Züccaciye, ayakkabı, giyim… O kadar fazla ki. Yılların iç giyim firması ama kapatmak zorunda kaldı çünkü kirasını 8 bin TL’den 40 bin TL’ye çıkardılar. Gücün varsa kalıyorsun, yoksa böyle gidiyorsun işte…” diye konuştu.

Taşınacakları yerin de tadilat masraflarının olduğunu söyleyen esnaf, “Hep içerden yiyoruz. Bütün kasa boşaldı; ev araba, her şey… Şu an yeni başlıyoruz. Tek kârımız dükkandaki ürün, bunların da çoğu taksitli, senetli… Önümüzdeki 7-8 ay uzatmalı borçlu alınmış ürünler” dedi.

Sadece sorunun dükkanlarla sınırlı olmadığını, başta kaldıkları evlerinde de masrafların arttığını ifade eden kadın, “Evim hafif hasar, güçlendirme gerek; güçlendirme bile 200 bin TL’den aşağı değil. Kalkamam ki altından, bıraktım öyle. Mecbur o evde kalıyorum. Güçlendirme ayrı masraf, yerinde dönüşüm ayrı masraf” dedi.

"KİMSE DEMESİN Kİ HATAY DÜZELDİ"

Esnaf kadınlar taleplerini şöyle sıraladı: “Başta artan kiralar artık dursun istiyoruz. Çevremizdeki insanlar, arkadaşlarımız çok zor durumda, onlar iyi değilse bizler de iyi değiliz. Zaten gelecek kaygısı çok fazla. Kendimiz için değil ki sadece çocuğumuz için kaygılıyız artık. Herkesin evine ateş düştü. Kimse demesin ki Hatay düzeldi. Hem evler hem de dükkanlar için bütün bu artan kira fiyatları son bulsun. Bu ekonomik şartlarda temel gıdaya olan ulaşım zaten zorken bir de artan bu zamlarla artık her şey daha da zorlaştı. Bu kiralar Mecliste gündeme gelsin istiyoruz.”

"DESTEK GÖRMEDİK"

“Esnaf hiçbir şekilde ayağa kalkamıyor ki. Destek de alamadık” sözleriyle durumlarını özetleyen bir başka esnaf kadın, “Depremden sonra zemin çökmesiyle birlikte meydana gelen selde sadece destekleri oldu. Mağazamızda aşağı yukarı 400 bin TL hasar tespiti yapıldı, verdikleri ise sadece 170 bin TL idi. Burada içeri giren su 25 cm’i geçmişti. Birçok ürün mobilya dekor ürünlerimiz zarar gördü. Bugüne kadar devletten aldığımız tek yardım buydu. Pandemi zamanı kuruş almadık, depremden sonra da keza hiçbir şey. Tek yaptıkları vergi erteleme oldu. İki kez 6 aylık ertelemişlerdi. Ondan faydalandık ama geri kalan maddi bir ödenek, faizsiz bir kredi, destek başka bir şey görmedik” dedi.

ACİL KALICI İŞYERİ

Hatay Esnaf ve Sanatkarlar Birliği Başkanı Aziz Yılmaz, Hatay’da esnafın en acil sorununun kalıcı iş yerlerinin yapılamaması olduğunu söyledi: “Kalıcı iş yerlerinin acil yapılması gerek, esnaflara teslim edilmesi gerek. Şuan Antakya merkezde, Defne’de toplam 7 bin 500 esnafımız konteynerlerde”.

Yılmaz talepleri şöyle sıraladı: 

• Sanayiciye uygulanan elektrik tarifesi esnaflara da uygulanmalı.
• SGK prim teşvikleri genişletilmeli
• Düşük faizli kredi finansman desteği artırılmalı
• Prim borçları yeniden yapılandırılmalı
• 2023 borcu silinmeli