Kiralar el yakıyor

Burkay RENDE
İstanbul

Avrupa İstatistik Ofisinin verilerine göre Türkiye’de kiralar son 1 yıl içinde yüzde 125 arttı. Konut kiralarında yüzde 25 zam sınırının da kaldırılmasıyla giderek derinleşen barınma sorunu daha da yakıcı olmaya devam ediyor.

İstanbul’da 2020 eylül ayında metrekare başına istenen ortalama kira fiyatı 23 lirayken, bu miktar 2024 eylül ayı itibarıyla 249 liraya yükseldi. Bu veriler gösteriyor ki İstanbul’da 100 metrekarelik bir evin kirası 4 yıl içinde 3 bin 200 liradan 24 bin 900 liraya çıktı. 2020 yılında net asgari ücret olan 2 bin 324 lira, İstanbul’da 100 metrekarelik bir evin ortalama kirasının yüzde 72’sini karşılayabiliyorken, bugünün net asgari ücretiyle bu oran yüzde 68’e geriledi. Yani, aynı evde yaşayan 2 asgari ücretli işçinin kira günü sonrası ceplerinde kalan para 2 asgari ücretin yalnızca yüzde 27’si oluyor. Hem annenin hem babanın asgari ücretle çalıştığı 4 kişilik bir ailenin 1000 lirayı aşan faturalarını ödemesi ardından ellerine kalan miktar en iyi ihtimalle 8 bin 200 lira.

‘3 AY KALSAN HASTALIKTAN ÖLÜRSÜN’

Avcılar’da bir emlakçı durumu, “Ev satın alan bir işçi ailesi uzun zamandır görmedim. Aldıkları parayla ev kirasını zor ödüyorlar. 3 kişi çalışsa belki rahat yaşarlar. Asgari ücreti geç, 25 bin lira alsa bile bir işçi yine zor yaşar. Yakında kentsel dönüşüme girecek evler biraz daha ucuz, onu da kiralamaya insanın içi elvermiyor. Daha ucuzları da oluyor ama nemli, küflü daireler. 3 ay kalsan hastalıktan ölürsün” cümleleriyle yorumladı.

Fatih’te emlakçılık yapan bir kişi de, “ 6-7 bin liraya kiraya verdiğimiz yerler de var ama sıvaları iyi değil, kimisi rutubetli. Yıllarca para biriktirmiş aileler bir ihtimal ev sahibi olabiliyorlar ama genç çalışanların şu an ev sahibi olması mümkün değil. Hele asgari ücretle çalışıyorsa zaten maaşının belki tamamını kiraya verecek” dedi.

Kiraların yükselmesiyle tartışmaların arttığından da bahseden emlakçı, “Ev sahipleri çeşitli bahanelerle kiracıları evlerinden çıkartmaya çalışıyorlar” dedi. Avcılar’da bir emlakçının yanında çalışan Nurhayat ise “Ev sahibi beni evden çıkartmak için her ay kapıma dayanıyor. Bağırıp, çağırıyor, birbirimize giriyoruz. Bir şekilde beni çıkartıp evi 2-3 katına kiraya vermek istiyor” dedi.

‘TAHAMMÜL ETMEK ZORUNDAYIZ’

Farklı Anadolu şehirlerinden gelmiş, İstanbul öğrencisi 3 kadın şartlardan memnun olmamalarına rağmen KYK yurdunda kalıyorlar. Bir öğrenci, “Bizim için yaşanabilir bir yer değil ama eve çıkacak gücümüz yok. Her şey çok pahalı, o yüzden yurda tahammül etmek zorundayız” ifadelerini kullanıyor.