Norveç'te koalisyon hükümeti dağıldı

Mahmut ALGÜNERHAN
Oslo

Norveç'te sosyal demokrat İşçi Partisi (AP) ve Merkez Partisi'nden (SP) oluşan koalisyon hükümeti, 30 Ocak 2025'te dağıldı. AP, 8 Eylül'de yapılacak Meclis seçimlerine kadar azınlık hükümeti olarak yoluna tek başına devam edecek. Böylece Norveç'te 25 yıl aradan sonra ilk kez tek partili bir hükümet kurulacak. SP'nin hükümetten ayrılmasıyla boşa kalan sekiz bakanlığa AP'den atama yapılacak.

Koalisyonu oluşturan her iki partinin genel başkanları perşembe günü yaptıkları ayrı ayrı basın açıklamalarıyla hükümet iş birliğini sonlandırdıklarını duyurdu. Hükümet içindeki son dönem tartışmaları, Avrupa Birliğı'nin (AB) 4. Enerji Paketi konusunda yaşanan görüş ayrılıkları nedeniyle ortaklığı sona erdirdi. AP, AB'nin 4. Enerji Paketi'nde yer alan üç direktifi 8 Eylül'de yapılacak Meclis seçimleri öncesinde uygulamak isterken, SP Genel Başkanı Trygve Slagsvold Vedum ve partisi, "Avrupa Birliğı sistemine daha fazla güç vermemeliyiz" diyerek bu karara karşı çıktı.

"DEĞİŞİKLİK İSTEĞİMİZİ NET ŞEKİLDE DİLE GETİRECEĞİZ"

SP tarafından yapılan açıklamada, "Jonas Gahr Støre'nin başbakanlığa devam etmesi doğal bir durumdur. Gerçekçi ve yapıcı bir muhalefet partisi olacağız. Ancak elektrik ve enerji politikasında değişiklik istediğimizi çok net bir şekilde dile getireceğiz" denildi.

Başbakan Jonas Gahr Støre ise yaptığı basın toplantısında, "İş birliğimiz ve dostluğumuz bu hükümette güçlüydü. Vedum ile olan iş birliğim benim için büyük önem taşıyor. Hükümet 2021'de kurulduğundan bu yana AP ve SP, zorlu süreçleri başarıyla yönetti. Geçen yıl hem güvenlik siyaseti hem de Avrupa'daki savaş, ekonomik kriz, yüksek enflasyon, artan faiz oranları ve mülteci kriziyle geçti" dedi.

Hükümet partileri arasındaki en önemli anlaşmazlık, AB'nin 4. Enerji Paketi üzerine yaşandı. AP, "Yenilenebilir Enerji Direktifi", "Enerji Verimliliği Direktifi" ve "Binaların Enerji Performansı Direktifi" adlı direktifleri 8 Eylül 2025'teki seçimler öncesinde uygulamaya koymak istiyor. Støre, AB'nin 4. Enerji Paketi'nin Norveç'teki elektrik fiyatlarını etkilemeyeceğini ve AB ile daha yakın bir ilişki kurulmasını sağlayacağını savunuyor. Ancak Merkez Partisi lideri ve Maliye Bakanı Trygve Slagsvold Vedum buna karşı çıkarak, AB'nin 4. Enerji Paketi ile Norveç'te elektriğin daha pahalı hale geleceğini öne sürüyor. Vedum, AP ve Muhafazakâr Parti'nin (H) seçimlerden sonra bu paketi uygulayacağından endişe ediyor.

AB karşıtı NEI TIL EU (AB'ye Hayır) örgütü, Norveç'in Yenilenebilir Enerji Direktifi'ni veto etmesini talep ederek, "Elektrik bir meta değil, toplumsal bir maldır. Elektrik piyasadan çekilmeli! AB'nin 4. Enerji Paketi'ndeki direktif ve düzenlemeler tamamen reddedilmeli. Yenilenebilir Enerji Direktifi Norveç doğasını tehdit ediyor" açıklamasını yaptı.

AB'nin enerji politikalarına karşı olanlar, üye ülkelerin enerji pazarları üzerindeki ulusal egemenliklerini kaybedebileceğini, enerji altyapısına ve fiyat belirleme yetkisine AB kurumlarının daha fazla müdahale edeceğini savunuyor. Ayrıca, fosil yakıtlara dayalı ekonomilerin bu süreçten olumsuz etkileneceğini ve enerji piyasasının yeniden yapılandırılmasının tüketiciler için enerji fiyatlarını artırabileceğini öne sürüyorlar.

AB'nin 2050 karbon nötr hedefinin yetersiz olduğunu belirten eleştirmenler, yenilenebilir enerji projelerinin büyük arazi alanları gerektirdiğini, doğaya zarar verebileceğini ve yerel ekosistemleri tehdit edebileceğini ifade ediyor. 4. Enerji Paketi'nin uygulamaya konulması halinde Norveç'te enerji fiyatlarının yükseleceği ve yerel demokrasinin zarar göreceği belirtiliyor.