Yolsuzlukları Sayıştay raporu belgeledi

Orhan Aysezen

Sayıştay birim fiyatlı ihalelerde sınır değerin üzerinde bulunan teklifler değerlendirilirken, yaklaşık maliyete göre bazı iş kalemleri için verilen aşırı düşük veya yüksek tekliflerin sorgulanamamasının neden olduğu aksaklıkların ve kamu ihale mevzuatının uygulamasından doğan diğer sorunların yasal düzenleme çalışmalarında değerlendirilmesi için ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunulmasını istedi. Sayıştay bu konuda, “TCDD tarafından önemli yatırım projeleri yürütülmekte ve bu alanda yoğun bir çalışma içine girilmiş olmakla birlikte, bir kısım yapım işlerinin başlangıçta sağlıklı verilere dayalı iyi hazırlanmış projelerle yürütülmemesi sonucu, proje maliyetlerinde ve işin yapım sürelerinde yüzde 100’ün üzerinde maliyet artışları ve 2-4 kat süre uzatımları meydana geldiği görülmektedir. gerek Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nce, gerekse TCDD tarafından hazırlanan veya hazırlattırılan kesin projelerin ise kimi zaman kesin proje niteliği taşımaması, ihaleden sonra kapsamlı değişikliklere gidilmesi, ihalelere gerçek metrajlar üzerinden çıkılmaması, yaklaşık maliyetlerle, sözleşme bedelleri ve gerçekleşen proje maliyetleri arasında önemli farkların ortaya çıkması yapım işleri ile ilgili başlıca sorunlar olarak görülmektedir” açıklaması yaptı.

‘İNCELENMESİ “GEREKİRSE SORUŞTURULMASI” İSTENENLER’

Sayıştay şu konuların TCDD Genel Müdürlüğü’nce tüm yönleriyle ya yeniden değerlendirilmesi ya da “incelettirilmesi, gerekirse soruşturulması” tavsiyesinde bulundu:

* Başkentray Projesi yapım işinin ihale edilmesine ilişkin olarak, TCDD Yönetim Kurulu’na sunulan teklif yazısında işin uygulama projelerinin hazırlandığı belirtilmesine rağmen, ihale formunda proje türünün kesin proje olarak ifade edilmesi; ihaleye yapılan itirazen şikayet başvuruları sonucu yaklaşık bir yıl devam eden süreç sonunda verilen ihale iptal kararına ilişkin ana gerekçelerden birini ise ihaleye ön projeyle çıkıldığı yönünde tespitin oluşturması nedeniyle, söz konusu projenin, proje niteliğinin ve ihale hazırlık sürecindeki işlemlerin tüm yönleriyle incelettirilmesi, gerekirse soruşturulması,

* Sözleşme eki projesinde, imalatta uygulanacak strut sayısı 1400 olarak ön görülmesine rağmen, 10 strut üzerinden ihalesi yapılan, imalat aşamasında ise 922 strut uygulanan ve yapımı devam eden Eskişehir Gar Geçişi Projesi yapım işinde, ihaleye gerçekçi metrajlara göre çıkılmaması hususunun ve sözleşmenin uygulanması sürecinde yapılan kapsamlı proje değişiklikleri başta olmak üzere ortaya çıkan sorunların TCDD Genel Müdürlüğü’nce tüm yönleriyle incelettirilmesi, gerekirse soruşturulması,

*870 milyon TL yaklaşık maliyet üzerinden, kesin proje ile ihale edilerek 393,2 milyon TL’ye sözleşmesi imzalanan, ihale sonrasında ise 75 km uzunluğundaki hattın 50 km. lik bölümünde güzergah değişikliği yapılan ve hat genişliği artırılan, sözleşmenin uygulanması sürecinde yüklenicinin yaklaşık maliyetlere göre dahayüksek birim fiyat verdiği belirlenen iş kalemlerinde yüksek oranda fiziki gerçekleşmeler sağlandığı gözlenen, bunun yanı sıra hat değişikliği yapılmayan kesimlerdeki tünel zeminlerinin sözleşme eki projelerden farklı olmasının da etkisiyle, sözleşme bedeli içerisinde tamamlanamayacağı anlaşılan Bursa-Yenişehir kesimi demiryolu altyapı inşaatı işi ile ilgili projelendirme, ihale ve imalat sürecindeki iş ve işlemlerin TCDD Genel Müdürlüğü’nce tüm yönleriyle incelettirilmesi, gerekirse soruşturulması,

* 2008 yılında 840 milyon TL’ye ihale edilen ve 2010 yılında sözleşme bedelikadar iş yapılmak suretiyle tasfiyesine karar verilerek ikmal ihalesi yapılan Ankara-Sivas Demiryolu Projesi Yerköy-Sivas arası altyapı işinde, yüklenicinin 2012 yılı iş programına göre yapması gereken ve yaklaşık maliyete göre daha düşük birim teklif fiyatı vermiş olduğu güzergah ve ariyet kazısı ile güzergah dolgusu iş kalemleri yerine, sözleşme kapsamı dışına çıkarılan ve yaklaşık maliyetine göre daha yüksek birim teklif fiyatı vermiş olduğu tünel imalatlarını TCDD’nin uyarılarını dikkate almadan ve yapı denetimi olmaksızın, teknik nedenler ileri sürerek devam ettirmesinin ve imalatlar bittikten sonra yüklenicinin talebi üzerine TCDD tarafından müşavir firmaya yapı denetimi yaptırılarak işin uygunluğuna karar verilmesinin Yapım İşleri Genel Şartnamesine aykırılık teşkil ettiği, ayrıca 9,2 milyon TL tutarındaki söz konusu tünel imalatları işinde, ikmal ihalesinde oluşan fiyatlara göre TCDD aleyhine 5,2 milyon TL fark oluştuğu dikkate alınarak, bu konudaki iş ve işlemlerin TCDD Genel Müdürlüğü’nce tüm yönleriyle yeniden değerlendirilmesi,

* Kuruluşun Yatırım Programında yer alan “Feribot Alımı, İskele Tevsii Bakım Onarım Tesisi Yapımı” işi ile ilgili olarak; 18.05.2010 tarihli sözleşme kapsamında yükleniciye yapılan 147,6 bin Avro tutarındaki fazla ödemenin tahsili başta olmak üzere, TCDD Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın 16.01.2013 tarihli Soruşturma Raporu’nda yer alan hususların yerine getirilmesi,

* 15.07.2011 tarihinde imzalanan sözleşmenin eki birim fiyat analiz cetveli “Portlant Çimentosu” poz fiyat analizinde, çimento nakliye bedeli birim fiyata dâhil olduğu halde Kuruluşça düzenlenen Özel Analiz 01 numaralı “Çimento Nakli” pozu
ile yapılan 99 bin Avro fazla ödemenin yüklenici firmadan tahsil edilmesi.”

PROFORMA FATURA ÜZERİNDEN YAKLAŞIK MALİYET TESPİTİ ÖNERİSİ

Sayıştay mal hizmet alımlarına ilişkin “yaklaşık maliyet” hesaplamasının, güncel fiyat düzeyine uygun ve gerçeğe yakın olarak tespit edilmesinde, kuruluşlarda yaygın olarak kullanılan proforma fatura üzerinden yaklaşık maliyet tespitinin yanı sıra Uygulama Yönetmeliklerinde detaylı olarak belirtilen diğer usullerin de titizlikle Kullanılmasını istedi.

BELEDİYELER HEMZEMİN GEÇİTLERLE İLGİLİ GÖREVLERİNİ YERİNE GETİRİYOR MU?

Hemzemin geçitlerin yapımı ve işletilmesi ile ilgili hukuki düzenlemeler de dikkate alınarak; belediyeler ve ilgili kamu idarelerinin önceki dönemlerde hukuki ihtilaf ve diğer nedenlerle hemzemin geçit yapımı ve geçit bekçilik hizmetlerinden imtina etmeleri sonucu, bu işlemlerin TCDD tarafından yapılmasıyla ortaya çıkan ve 133 belediye ile 49 kamu idaresi adına borç çıkarılan, ancak büyük bir kısmı yıllardır tahsil edilemeyen toplam 53,8 milyon TL tutarındaki alacakların tahsili konusunun çözüme kavuşturulması da önerildi. (Ankara/ANKA)

BAŞKENTRAY PROJESİ
TCDD tarafından 350 milyon 832 bin 791 avro yaklaşık maliyet belirlenen Başkent Ray Projesi’ne 186 milyon 235 bin 935 avro ile en düşük teklifi veren Gülermak-Kolin İş Ortaklığı’na verilmişti.
TCDD Eskişehir Gar Geçişi Üstyapı Elektrifikasyon Yapım İşi işi de Gülermak İnşaat firması ile 16 Mayıs 2013 tarihinde 43.185.709 lira üzerinden sözleşme imzalanmıştı.

TCDD ANKARA – SİVAS HIZLI TREN PROJESİ İHALESİ SONUCUNA İTİRAZ EDİLMİŞTİ

Acciona, Güven – Fermak – Koçoğlu İnşaat ortak girişimi, Mapa – Limak -Kolin – Cengiz İnşaat ortak girişimi Kayaş – Kırıkkale arası (Kesim I) V7-V9-V10-V15 nolu viyadüklerin yapımı ihalesinin sonucu için TCDD’ye itirazda bulunmuştu. Yaklaşık maliyeti 493.560.634,68 lira olarak belirlenen ihaleyi 289.833.710 lira teklifi ile Doğuş İnşaat firması kazanmıştı.