İnsaniyetsiz araçlar

Askerlik deyince akla vatan müdafaası, vatanperverlik, fedakârlık, şecaat gelir. Askeri, vatanı için savaşmağa gönüllü kişi diye öğreniriz.
Bazı sosyal bilimciler, devleti silâhlı kuvvet kullanma tekelini elinde tutan teşkilât diye tarif eder. Kimisi devletin silâhlı gücünün işlevinin veya işlevlerinden birinin sosyal nizamı muhafaza etmek olduğunu öne sürer.
Bir ordunun edinip kullandığı silâhlar, işlevi hakkında fikir verir.
İnsansız hava aracı (İHA) nasıl bir silâhtır? Havadan yerdeki kişiler üzerine istihbarat toplamak, tespit etmek ve öldürmek üzere tasarımlanmış bir araçtır. Devletler arası bir savaşta ne işe yarar? Herhâlde hiç bir devletin ordusu hava hâkimiyetini kurmadan düşman üzerine karadan asker göndermez. A devlet ordusunun bir bölgeye nüfuz ederken B devletinin İHAları tarafından izlenmesi, imha edilmesi ihtimali yoktur. İHA ile havada hâkimiyet kurulabilir mi? İHAlar avcı uçaklarına, bombardıman uçaklarına karşı kullanılabilir mi? Bu araçların başka bir devletin ordusune karşı savaşta işe yaradığını tasavvur etmek zor.
İnsansız hava araçları günümüzde savaşların mahiyeti hakkında fikir vermektedir. Bir yanda “terörist” bir örgüt var. Meselâ el-Kaide. Militanlarından her biri davası için hayatını feda etmeğe hazır. Bunun karşısında bu örgüt mensuplarını insansız araçlarla katletmeğe çalışan bir ordu var. Meselâ ABD ordusu. Neden el-Kaide unsurlarını İHAlarla katlediyor? Çünlü ordu örgütün bulunduğu bölgeye (meselâ Yemen’e) asker sokamıyor. Casus da sokamıyor. Orduda bu savaşta ölümü göze alan askeri yok, riskli işlere girişemiyor. Çare İHA kullanmak.
İnternette yayımlanan bir yazıya göre (Nick Turse, America’s secret empire of drone bases, Tomdispatch.com) ABDnin dünyada 60 insansız hava aracı yönetim üssü var. Yenileri inşa edilmekte. ABDnin gelecekteki suikast faaliyetleri giderek artan ölçüde İHAlarla yürütülecektir. Bu üslerden bazısının mevkiini gazeteci saptamış: Cibuti’de, Etyopya’da, Birleşik Arap Emirliklerinde, İtalya’da, Irak’ta, Kuveyt’te, Özbekistan’da, Pakistan’da, Seychelles Adalarında İHA üssü veya komuta merkezi olduğunu bildirmektedir. İHAlar uzaklardaki üslerden yönetilse de bu araçların bakımı konuşandıkları üste yapılmaktadır.
Bu araçları yönetim merkezlerinden bir kısmı ABD topraklarındadır. Yani ABDde Las Vegas’taki üste asker kılıklı tipler, internet kafelerde bilgisayar oyunu oynayan çocuklar gibi Afganistan’daki araçları havalandırıp, saldırılarda kullanmakta ve üslerine yönlendirmektedir. ABD 30 Eylülde Yemen’de Amerikalı imam el-Evlakî’yi İHA saldırısıyla katletti. ABD ordusu, yabancı bir ülkede kendi yurttaşını bu araçla katletti.
ABD Irak’taki araçlarını İncirlik’teki üste konuşlandırmak için bizim hükümetle görüşme hâlinde imiş. Araçların menzili uzun ama bomba yüklenince kısalıyor. ABD silâhlı kuvvetleri dünyanın yer noktasına İHA gönderebilmek için her bölgede üsse muhtaç. Gerçi ABD’nin dünyada askerî üs sayısı 100in üzerinde ama hepsi İHA üssü olarak işe yaramıyor.
İncirlik Üssü 1950li yıllardan bu yana ABDnin bölgede yararlandığı önemli üslerden biridir. Türkiye’nin bölgedeki siyaseti bu üssün ABD tarafından kullanımından ayrı düşünülemez. ABDnin bu üsten İHAlarla bölgede yapacağı melâmetlerin sorumluğundan da Türkiye kurtulamaz.
Evrensel okurlarının bayramını kutlar, insanlığa insaniyetli bir gelecek dilerim.