Zapatistalar ne yapıyor? (1)

1 Temmuzda yapılan Meksika seçimleri tartışmalı geçince, Zapatistaları hatırladım.
önce seçimlere kısaca değinmek istiyorum; son seçimleri, sağcı  Enrique Pena Nieto’nun kazandığı açıklandı. Solun Adayı Manuel Lopez Obrador, hile yapıldığını iddia ederek oyların yeniden sayılmasını istedi. Federal Seçim Kurulu ise, bu iddiayı yerinde bularak oyların büyük bölümünün yeniden sayılacağını açıkladı. Nieto’nun başkanlığı, Federal Seçim Kurulunun resmi açıklamasına kadar ilan edilemeyecek. Obrador ve taraftarları, anayasanın eşitlik, tarafsızlık ilkelerinin ihlal edildiğini öne sürerek seçimlerin iptalini talep ediyorlar. Obrador, Nieto’nun partisinin 5 milyon oyu satın aldığını açıkladı. Sağın oy oranı yüzde 38.21, solun ise yüzde 31.59 olarak açıklanmıştı.
Yeniden Zapatistalara dönüyorum. Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN= Zapatista Ulusal Özgürlük Ordusu) çoğunluğu Maya yerlilerinden oluşan politik halk hareketi. “Ya Basta! (Yeter)” sloganıyla mücadeleye başladı ve hızla büyüdü. Aslında EZLN’nin iki kanadı var: şehirli militan kanat ile yerli organizasyonu.
NAFTA (North American Free Trade Agreement) Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşmasının yürürlüğe girdiği gün eylemlerine başladı. Gerilla savaşı veren EZLN, adını aldığı Meksikalı Devrimci Emiliano Zapata’dan esinleniyor. Zapata’nın ünlü sözü ise şöyle: “Ayakta ölmek, diz çökerek yaşamaktan daha iyidir.”
EZLN, yoğun olarak Meksika’nın Chiapas eyaletinde örgütlenmiş bir hareket. Ve verdiği gerilla mücadelesi “Düşük yoğunluklu savaş” olarak adlandırıldı. Örgüt, eyaletin Meksika’dan ayrılmasını değil, burada yaşayan insanların Meksika’nın bir parçası olarak onurlu ve haklarına sahip bir şekilde yaşamasını hedefliyor.
Chiapas, yoksulların yaşadığı zengin bir bölge olarak biliniyor. Subcomandante Marcos şöyle diyor: “Chiapas eyaleti, Meksika’nın elektriğinin yüzde 60’ını üretiyor, buna rağmen burada yaşayanların üçte biri elektrikten yoksun.” (Wilson Silva. S. Neto: “EZLN: Luta Armada e Pluridade Política”)
O dönemde hükümetin desteğini alan paramiliter kontrgerilla grupları, sivil halka karşı şiddet eylemlerine girişti.
EZLN, yayınladığı bir deklarasyonda kendisini şöyle tanımlamıştı: “Biz 500 yıllık bir mücadele geleneğinin ürünüyüz. İlk olarak köleliğe karşı mücadele verdik, daha sonra İspanya’ya karşı bağımsızlık savaşı yürüttük.  Ve onu izleyen dönemde Kuzey Amerikan yayılmacılığına ve sömürüsüne karşı çıktık. Sonra anayasa ve hukuk reformu ile Fransız İmparatorluğu’nun askerlerinin ülkemiz topraklarından çıkarılması için savaştık. . Sonra Diktator Porfiria de Diza’ya karşı direndik ve mücadele yürüttük.” http://profguimonteiro.blogspot.com.br
EZLN, 1 Ocak 1994 tarihinde, Meksika hükümetine şu taleplerle savaş ilan etti: “iş, toprak, demokrasi, özgürlük,bağımsızlık, adalet, konut, gıda, sağlık ve eğitim.” Daha sonra örgüt, birçok yere saldırdı ve işgal etti. Daha sonraları ormanlarda üslendi. Meksika hükümetleri sürekli olarak EZLN’yi dış yardım almakla, “kökü dışarıda olmakla” suçladılar. Latin Amerika’daki bazı gerilla hareketlerinin temel geliri uyuşturucu üretimi ve ticaretidir.  Bundan yüksek miktarlarda para kazanırlar. Fakat, örgütlendiği bölge uygun olmasına karşın EZLN uyuşturucu işine girmedi. Daha temiz ve sivillerin hayatına da dikkat ve saygı göstermeye çalışan bir mücadele çizgisi tutturmaya çalıştılar. Özellikle eğitim ve diğer alanlarda özerk ve otonom yapılar inşa ettiler.
Hatırlıyorum, o dönemde Meksika’ya giden, dört insan hakları savunucusu, havaalanında Meksikalı askerler tarafından kolları kırılarak uçağa bindirilmiş ve ülkelerine geri gönderilmişlerdi.
O sıralar, Ünlü Romancı Gabriel Garcia Marquez, Subcomandante Marcos ile bir röportaj yapmıştı. Marcos, ona Cervantes’in “Don Kişot” romanı ile Marquez’in “Yüzyıllık Yalnızlık” adlı yapıtlardan çok etkilendiğini söylemişti. Marcos, dünya kamuoyunda entelektüel görüşleri ve kaleme aldığı edebi tarzda metinlerin gücüyle tanındı. (Devam edecek)

evrensel.net