Soyutlama

“Merhaba Özcan Bey,
Evrensel Gazetesi’nde Kadraj köşesindeki yazılarınızı acemi bir fotoğraf meraklısı olarak ilgiyle takip ediyorum. Henüz yeni yeni dünyaya kadrajdan bakmaya çalışsam da fotoğraf sevinci yüreğime iyice oturdu.Bir yazınızda fotoğraf soyutlamaktır demiştiniz yanlış hatırlamıyorsam..
O kadar çok görüntü kirliliği var ki, egemenlerin insanlar üzerine empoze ettiği, neyin gerçek neyin imaj olduğu bilincin kadrajından bakılmazsa hemen birbirine giriyor... Zaten amaçları da bu olsa gerek...
Fotoğraf düşkünlerinin de bir amacı bu olmalı galiba, Tüm karmaşa içinde özü soyutlayarak gerçeği göstermek.. .Bayram sonrası köşenizde bayrama ait karelere yer vereceğinizi tahmin etsem de değerli yorumlarınız için 2 fotoğraf gönderiyorum...
Birisi lüks bir lokantanın arka bahçesinde kömürlüğe benzer küçük bir odada çekilmiş tandır ekmeği yapan teyzeye ait... Ön taraftaki müşterilere ekmek pişirmekte idi... Beni de müşteri sanıp utangaç tavrı ile yüzünü objektiften kaçırsa da ön bahçe ile arka bahçe arasındaki çelişkide emeği kadrajdan parlıyordu.Diğeri de Karşıyaka balıkçı barınağında bir balıkçıya ait... O kadar dalgın ağları tamir ediyordu ki, ağlar mı karışık, ekmek mücadelesi veren zihni mi karışık çözülmüyordu...
Işığınız bol olsun, kolay gelsin... Fotoğraflar: Deniz Gürbüz / İzmir 22 Ağustos 2012”
Öncelikle fotoğraf gibi uzun soluklu bir yolda kadraj sayfasıyla olan bağın için teşekkür ederim. Evet yanlış hatırlamıyorsun fotoğraf, hayat denilen bir bütün içinden yapılan soyutlamadır ya da öyle olmalıdır. Tek karede derdin anlatımıdır. Fotoğrafçının bilinç dediğimiz birikimini ve fotoğrafın dilini ortaya çıkaran gereksiz fazlalıkların ayıklanarak o tek kare etkili fotoğrafın oluşturulması amaçlanır. Neyin (içerik) fotoğrafını, nasıl (biçim) çektiğimizin anlatımı olarak kullandığımız yöntemdir. Gelelim ‘Tandır’ isimli fotoğrafına. Fotoğraf olarak eli ayağı düzgün. Kompozisyon ve ışığın kullanımı yerinde. Her şey netken tandırın hareket fluluğu anlatımı güçlendirmiş ve fotoğrafta dikkatimizi çeken odak oluyor. Bu fotoğrafında ‘el ve emek’ meselesini çok güzel anlatmışsın. Yani ‘El ve Emek’ soyutlaması yapmışsın.
Özellikle mailde yazdığın şu tanımını sevdim;” Tüm karmaşa içinde özü soyutlayarak gerçeği göstermek.”  Diyorsun ki; “...lüks bir lokantanın arka bahçesinde kömürlüğe benzer küçük bir odada çekilmiş tandır ekmeği yapan teyzeye ait... Ön taraftaki müşterilere ekmek pişirmekte idi... Beni de müşteri sanıp utangaç tavrı ile yüzünü objektiften kaçırsa da ön bahçe ile arka bahçe arasındaki çelişkide emeği kadrajdan parlıyordu.”
Fotoğrafçı ile konu arasında duygusallık kurulabilir. Belki de bu fotoğrafı çekerken bu duygusallığı anlatmaya da çalışmış olabilirsin. Lüks bir restoranda gayri insani şartlarda çalışan emekçiyi anlatmakta istemiş olabilirsin ya da utangaçlığı ile mekanın çelişkisini de vermek istemiş olabilirsin. Ama fotoğrafı filmden ayıran şey düşüncelerle metinlerle anlatmak değil ‘ fotoğrafın ne anlattığı’dır. Kısaca; ben ne lüks bir restoran, ne ön ve arka bahçe, ne ön taraftaki müşterileri ne de de utangaç bir teyze görmediğimdir. Ama emeğin kadrajda parladığını görüyorum.
Dediğim gibi çok başarılı bir ‘El ve Emek’ fotoğrafı olduğudur. Yoksa fotoğraf ile çekim şartları ve seninle kurduğu ilişki bana yansımıyor. Genelde bu nokta bir çok fotoğrafçının sorunu oluyor ve ortaya koydukları fotoğraf başarısız oluyor. Ve ‘ama’ diyerek fotoğrafın yanında fotoğrafı anlatan bir sözcü durumuna düşülüyor. Bu sefer ben ‘ama’ diyerek sonuçta başarılı bir fotoğraf ortaya çıkardığını söyleyebilirim.
Gelelim 2. Fotoğrafına; Balıkçı fotoğrafın bu fotoğraf kadar başarılı değil. Yazdığın düşüncelerin ve duyguların fotoğrafına yansımamış. Fotoğrafın kafanda oluşturduğun fotoğraftan uzak olduğunu söyleyebilirim. Bu fotoğrafa baktığımda  ağını tamir eden bir balıkçı görüyorum. Sende yarattığı duyguyu bulamıyorum.
Zaten fotoğraf paylaşıldıktan sonra fotoğrafçının niyeti sorgulanır ve izleyicide bıraktığı etki fotoğrafçıda bıraktığı etkiden farklı olabilir. Balıkçı fotoğrafının teknik olarak iyi ama duygu olarak zayıf olduğunu düşündüğümü söyleyerek sana ve kadrajı takip eden arkadaşlara da çalışmalarında başarılar dilerken yeni fotoğraflarınızı da beklediğimi hatırlatırım.

FOTOĞRAF: Deniz Gürbüz ‘Balıkçı’