Mobbing nedeniyle işten ayrılma

SORU: İşyerinde askerden önceki çalışma sürem hariç 25 Mart 2009’dan beri çalışıyorum. Bu süre zarfında çeşitli sorunlarımız oldu. Ben işten ayrılacağımı diğer çalışan arkadaşlara bildirdim. İşyerinin muhasebesine gidip işten çıkışım yapılacak dediğimde bana hiçbir evrak imzalatılmayarak 3 gün üst üste işe gelmemiş olarak gösterip hiçbir hak talep etmemem için beklettiler. Ben psikolojik baskıdan dolayı işi bırakıyorum ve gerekli kıdem tazminatımı almak ve işsizlik sigortasından yararlanmak istiyorum. Bunun için işten ayrılma bildirgesine işten çıkış nedenim için geçerli bir sebep yazabilir miyim? Bu şekilde olmazsa tazminatımı almak için ne yapmam gerekiyor?

CEVAP: Öncelikle gecikmeli cevap için özür dilerim. Gelen soru maillerini tarih sırasına göre cevapladığım için bu şekilde gecikmeler olabiliyor.
İş Kanunu açısından mobbing, uygulama ile iş sözleşmesinin işçi açısından haklı nedenle fesih sebebini oluşturmaktadır. İşçi bu hakkını mobbing eyleminin sona ermesinden itibaren 6 gün içinde kullanmalıdır. Ancak, süregelen eylemler için bu altı günlük sürenin uygulanması gerekmeyebilir (Örneğin ücretin ödenmemesinde olduğu gibi). Bu tarz fesih işçiye kıdem tazminatını talep hakkı vermektedir. Ancak, iş sözleşmesini kendiniz sona erdirdiğiniz için ihbar tazminatınızı almanız söz konusu değildir.
Ayrıca, işverenler, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 4. maddesi gereğince, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdürler. İşverenin veya işveren vekillerinin işçiye mobbing uygulaması veya başka bir işçinin mobbing uygulamasına göz yumması işverenin işçiyi gözetme borcuna aykırılık teşkil eder. Bu durumda işçi sözleşmeye aykırılık nedeniyle maddi ve manevi tazminat hükümlerine başvurabilir.
Mobbing kapsamında işveren tarafından sergilenen davranışlar; işyerinde belli bir işçiye odaklı olarak sistematik şekilde farklı ve olumsuz davranışlar olarak sergilendiğinden, işçiler arasında ayrımcılık teşkil etmekte ve işverenin eşit davranma borcuna aykırı davranması sonucunu doğuracağından, İş Kanununun 5. Maddesinde düzenlenen eşit davranma yükümlülüğüne aykırılık teşkil eder ve ayrımcılık tazminatı ödenmesine neden olabilmektedir.
Yine ayrıca, Medeni Kanun hükümlerine de dayanarak, mobbing nedeniyle kişilik hakları saldırıya uğrayan kişi; saldırının durdurulması davası, saldırı tehlikesinin önlenmesi davası, saldırının hukuka ayrılığının tespiti gibi dava yollarına ve madde ve manevi tazminat davasına başvurabilir. Ancak burada mobbing eylemi ile meydana gelen maddi ve/veya manevi zarar arasında nedensellik bağı bulunması gerekir.
Yeni Borçlar Kanununun  417. maddesinde işçinin kişiliğinin korunması başlığı altında, “İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
İşverenin yukarıdaki hükümler dâhil, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir.” Hükmüne yer vermiştir.
Dolayısıyla, kıdem tazminatı hakkınızın dışında madde ve manevi tazminat haklarınız gibi mobbing nedeni ile talep edebileceğiniz haklarınınız söz konusudur.