Gezi’ye dair öğretici bir çalışma

Türkiye toplumsal hareketler tarihinde önemli bir yer edinmeyi şimdiden hak eden Gezi’ye dair çok şey yazılıp, çizildi. Kitaplar yayımlandı, şarkılar ve belgeseller oluşturuldu. Kendini tarihe yazmayı başaran bir hareket açısından bunlar son derece doğal.
Bu konudaki yeni çalışmalar içinde öğretici sonuçlar ortaya koyanlardan birisi de koordinatörlüğünü Erdem Yörük’ün yaptığı ve 2013 aralık ayında SAMER Araştırma Merkezinin İstanbul ve İzmir’de gerçekleştirdiği anket çalışması.
Erdem Yörük’ün önceki gün t24.com.tr’de yayımlanan yazısından öğrendiğimize göre, rastgele seçilmiş 3944 kişiden oluşan bir örneklem üzerine inşa edilen anket araştırması sınıf, toplumsal cinsiyet, etnisite, din, ideoloji, siyasi tercihler ve Gezi olayları hakkında aytıntılı sorular içeriyordu.
Anketten çıkan Gezi ile ilgili sonuçlar şöyle:
1- Anket sonuçları, İstanbul halkının yüzde 16.27’sinin Gezi eylemlerine katıldığını gösterdi.
2- İstanbul’da Gezi’ye katılanların yüzde 9.48’inin aylık toplam hane geliri 1000 TL’nin altında, yüzde 28.68’inin 1500 TL’nin altında, yüzde 57.61’inin 2500 TL’nin altındadır. Gezi protestocularının yalnızca yüzde 16.46’sının aylık hane geliri 5000 TL’nin üzerindedir.
3- Gezi protestocularının yüzde 35.5’i sanayi, inşaat, tekstil, kağıt toplayıcılığı, lokantacılık ve ulaşım ve başka düzensiz faaliyetlerde çalışmaktadır ve bu kesimdekilerin yüzde 60’ının aylık maaşı 1600 TL’nin altındadır. Protestocuların yüzde 31.2’si reklamcılık, finans, akademi, sigorta, eğitim, kamu sektörü, kültür, edebiyat, sağlık, STK, emlak gibi alanlarda çalışmaktadır. Bu ikinci gruptakilerin ortalama maaşları 2421 TL’dir ve yüzde 50’sinin aylık maaşı ise 2000 TL’nin altındadır.
4- Gezi eylemlerine katılanların yüzde 8.97’si sendikalıdır ve toplam örneklemdeki yüzde 5.52’lik sendikalılık oranından yüksektir.
5- Kürtlerin İstanbul ve İzmir’de nüfusa oranı yüzde 15.04, Gezi eylemcileri içindeki oranı yüzde 13.68’dir. Aylık geliri 1500 TL’nin altında olanların yüzde 20.25’i Kürt’tür. Gezi’ye katılan Kürtlerin yüzde 50’sinin aylık hane geliri 1500TL’nin altındadır.
6- İstanbul ve İzmir toplam nüfusunun 16.86’sı, Kürtlerin ise yüzde 15.3’ü Gezi eylemlerine katılmıştır. Bu, çocuklar ve 18 yaş altındakiler dışında Gezi eylemlerine katılan Kürtlerin sayısının 200 binin üzerinde olduğunu göstermiştir
7- Yerel seçimlerde oyunu Sırrı Süreyya Önder’e vereceğini söyleyen Kürtlerin yüzde 27’si Gezi eylemlerine katılırken, Kadir Topbaş’a oy vereceğini söyleyenlerin yüzde 0.49’u Gezi’ye katılmışlardır.
8- Gezi’ye katılan Kürtler genel olarak sol görüşlü, nispeten daha az dindar, ve genç bir kitledir. Gezi’yi destekleyen Kürtler ise, kendini solda ve aynı zamanda dindar olarak gören yoksul insanlardır.
Erdem Yörük bu sonuçları sıraladıktan sonra, “Gezi bir elit orta sınıf ayaklanmasıdır argümanı doğru değildir. Gezi’ye bütün gelir ve çalışma gruplarından insan, genel nüfustaki varlıkları oranında katılmışlardır” diyor.
Kürtlerin Gezi’ye katılmadığı argümanının doğru olmadığını ortaya koyan bu çalışmanın
gösterdiği bir gerçeğin de, Gezi’ye katılan Kürtlerin “sol görüşlü, nispeten daha az dindar” oluşu da, Gezi’nin laik bir hareket olma ve AKP’nin dayattığı muhafazakarlaştırmaya karşı ‘modern yaşam biçiminin savunulması’na öncelik verme niteliğiyle de örtüşmektedir.
Ayrıca bu çalışma sendikaların örgütlü bir katılımından söz edemeyeceğimiz Gezi’ye, sendikalı işçilerin ilgisiz olmadığını da ortaya koyarak, sendika bürokrasisinin işçi hareketi önünde engel oluşturan karekterini de bir kez daha açığa çıkarmış oldu.
Bu anket çalışması Gezi’ye dair olarak bundan sonra yapılacak teorik, politik çalışmalar açısından ciddi bir sosyolojik veriler bütünü sunuyor. Bu vesileyle emeği geçenleri de kutlayalım.