Deepwater horizon, kirlilik ve kalp rahatsızlıkları

2010 yılında yaşanan Deepwater Horizon çevre felaketinin üzerinden yaklaşık yedi yıl geçti. BP şirketine ait Deepwater Horizon isimli petrol platformunda 20 Nisan 2010’da yaşanan patlama ile, platformda çalışan 11 kişi yaşamını yitirmiş, galonlarca (3.19 milyon varil olduğu tahmin ediliyor) ham petrol yaklaşık 87 gün boyunca Meksika Körfezi’nin kuzeyine akmış, bu felaket bölgede yaşayan pek çok deniz canlısının ölümüne yol açmıştı. 

Tarihe, dünya çapında yaşadığımız en büyük petrol sızıntısı, ABD tarihinin en büyük ve en kötü çevre felaketi olarak geçen Deepwater Horizon’dan yayılan ham petrolün bugüne kadar insan ve deniz canlılarının üzerindeki etkilerini araştıran pek çok bilimsel çalışma yayınlandı. 

Scientific Reports dergisinde 31 Ocak 2017’de yayımlanan yeni çalışma, yayılan ham petrol bileşenlerinin bölgede yaşayan balık çeşitlerinin kalpleri üzerindeki etkilerini ortaya koydu1. Petrol platformunda yaşanan patlamayla birlikte polisiklik aromatik hidrokarbonların karmaşık bileşikleri denize yayıldı. Ham petrolün kalp fonksiyonlarını bozduğu ve gelişmekte olan balıklarda kalp hastalıklarına sebep olduğu bir süredir biliniyor. Ancak ham petrolden kaynaklı hangi polisiklik aromatik hidrokarbonun kalp fonksiyonlarını bozduğu henüz bilinmiyordu. Bu son çalışma, fenantren (phenanthrene) isimli bir polisiklik aromatik hidrokarbonun balıklarda kalp kası hücrelerinin fizyolojisini bozduğunu ortaya çıkardı. Bu kimyasalın hücre içindeki hedefleri omurgalılarda oldukça korunduğu için, araştırmacılar bu hidrokarbonun insan kalbi üzerinde benzer etkilerinin olduğunu düşünülmüyor.

Petrol ve türevlerinin yakıt olarak sıklıkla kullanıldığı kentsel alanlarda oldukça yoğun olarak tespit edilen bu hidrokarbon, hem suda hem de havada bulunan bir çevre kirletici madde. Çevre kirliliğinin balık kalpleri üzerindeki etkilerini, omurgalı kalpleri üzerindeki potansiyel etkilerini mekanizmaları ile ortaya koyan bu çalışma oldukça önemli. Büyük kentlerdeki kirliliğin her geçen gün arttığı bir dönemde, bu kirliliğin bileşenlerinin insan sağlığına olan olumsuz etkilerinin, etki mekanizmalarının açığa çıkarılması; hem alınacak önlemlerin belirlenmesi, hem de kirliliğin sebep olduğu sağlık sorunlarına karşı tedaviler geliştirilebilmesi açısından umut verici.

1- Brette et al., A Novel Cardiotoxic Mechanism for a Pervasive Global Pollutant. Scientific Reports, 2017; 7: 41476 DOI: 10.1038/srep41476