Toni Stone: Siyah Ligi’nin ilk profesyonel kadın beyzbolcusu

Son yazıyı ABD beyzbolunda Siyah Ligi’nin miadını doldurmasıyla kaybedenlerden birinin de kadınlar olduğunu belirterek bitirmiştik. “Nasıl yani?” diye merak edenler için 1943 yılına dönelim.

O yıl, MLB ekibi Chicago Cubs’ın sahibi Philip Wrigley, 2. Dünya Savaşı asker alımları nedeniyle zayıflayan beyzbol ligini telafi edecek bir kadınlar beyzbol ligi planı hazırladı. Ülke çapında yetenekli ve alımlı (Kriterlerden biri buydu) genç kadınlar tespit edildi, Illinois, Indiana ve Wisconsin eyaletlerinde 4 takımın kurulmasıyla All-American Girls Professional Baseball League (AAGPBL) oluşturuldu. Lig zaman içerisinde yeni takımların katılımıyla büyüdü ancak 1954’te kendini feshetti.

Ligin kurucularının temel hedefi para kazanmaktı, temel hedef kitlesi de erkek seyircilerdi. Bu yüzden kadınlar, beyzbola hiç de uygun olmayan bir şekilde pantolon değil etek giymeye zorlanarak 1943 yılı itibarıyla parklara indi. Lig sadece cinsiyetçi değil, tıpkı MLB gibi ırkçıydı da! Aynı yıllarda beyzbol hayalinin peşinden koşabilmek için tüm baskılara rağmen tamamı erkeklerden oluşan siyah takımlarında forma giyen Toni Stone, AAGPBL’ye başvurdu ancak yıllar boyunca mektuplarına geri dönen olmadı. Lig, ırk ayrımcılığını savunduğunu ancak 1951 yılında resmi olarak kabullendi.

Tabii, AAGPBL’nin ırkçılığı Toni Stone’u durduramazdı. Hayatı boyunca yeteneği kadar inadıyla da sadece erkeklere açık olan beyzbol takımlarını aşındıran Stone, 1952’de Indianapolis Clowns’ta forma giymeye başlayarak Siyah Ligi tarihinin ilk profesyonel kadın beyzbolcusu oldu. Stone’un başarısı başka siyah kadınların da önünü açtı. 1953’te Mamie “Peanut” Johnson ve Connie Morgan da takıma katıldı. Stone, 1954’te Kansas City Monarchs’ta son profesyonel sezonunu geçirdi.

Toni Stone’un meşhur Siyah Ligi’ne adım attığı dönem aslında ligin popülaritesinin zayıfladığı yıllardı. İlk yazıda belirttiğimiz gibi Jackie Robinson’la birlikte ırk bariyerinin aşılmasıyla lig artık MLB’yi hedefleyen siyah ve Latin beyzbolcular için bir sıçrama tahtasına dönüşmüştü. Ligin çoğunlukla beyaz (Hatta Monarchs’ın sahibi Tom Baird KKK üyesiydi) takım sahiplerinin Stone’u ve diğer kadın beyzbolcuları esas olarak lige ilgiyi, bilet satışlarını artıracak bir çeşit “sirk ucubesi” olarak gördüğü doğruydu. Hatta Clowns’daki ilk yılında Stone, etek giymesi yönünde telkinlerde bulunan takım sahibi Syd Pollock’a sert tepki göstererek “Profesyonel beyzbol oynuyoruz. Etek giyeceğime takımdan ayrılırım,” demişti.

Stone, beyzbol kariyeri boyunca erkek takımlarında oynadı ve aşağılamalar, cinsel taciz girişimleri hiç eksik olmadı. Ancak onunla aynı sahada bulunanlar onun yeteneğini hiçbir zaman inkar edemedi. 

Bu anlamda Siyah Ligi’nin feshedilmesi sadece Siyah Ligi etrafında oluşmuş ekonominin yok olması değil, aynı zamanda kadınlarla erkeklerin aynı sahada yer alabileceği hayalinin de sonu oldu. Oysa beyzbol efsanelerinden, Stone’un Clowns’dan takım arkadaşı Henry Aaron’ın dediği gibi: “Kadınların beyzbol oynamamasının mantıklı bir açıklaması yok… Beyzbol bir güç oyunu değildir.”

Toni Stone, 1990’lara doğru, ABD’de Siyah Ligi’nin yarattığı değerlerin ulusal kabul görmeye başlamasıyla yeniden hatırlanmaya başlandı. Şöhretler Müzesi’ne kabulü “hayatının en mutlu anı”ydı. Büyüdüğü St. Paul şehri 6 Mart’ı Toni Stone Günü ilan etti. Adına tiyatro oyunları, kitaplar yazıldı. 2 Kasım 1996’da yani 24 yıl önce bugün hayata gözlerini yumdu.

NOT: Toni Stone’un hayatına ayrıntılı bir bakış için Martha Ackmann’ın Curveball: The Remarkable Story of Toni Stone kitabını öneririm.