Fotoğrafta kurgu ve tasarım

(Geçen haftaki “Kavramsal fotoğraf nedir ne değildir?​” başlıklı yazıya devam)

Fotoğrafı temel anlamda 2’ye ayırabiliriz. Bunları teknik ve sanatsal diye de gruplandırabiliriz.

Aralarında fark olsa da duruma göre birbirlerini kapsayabilirler.

Yani bir fotoğraf hem belgesel kategorilerden birine sahipken kavramsal da olabilir. Ya da kavramsal bir fotoğraf aynı zamanda belgesel bir fotoğraf da olabilir. Aradaki sınır tasarım ve kurgudur. Eğer belgesel çalışma ise onun kriterlerine uyulur. Kavramsal çalışma ise onun kriterlerine uyulur. Kurgu, kavramsal fotoğrafta olduğu gibi belgesel fotoğraflarda da olabilir.

Diğer bir anlamda da metafor ve metonimi kavramlarının ne kadar ve nasıl kullanıldığı ile ilgilidir. Durum tespiti nesnellik, objektiflik, içerik, analiz + ideoloji, gerçeklik sentez+ subjektif yaklaşım yorumlama + biçimlendirme, değerlendirme, soyutlama…

SANAT-FOTOĞRAF VE KAVRAMSALLAŞTIRMA

‘Bir fotoğraf sayfalarca yazıya bedeldir.’

Bu cümleyi birçok kez duymuş ve söylemişizdir. Üstüne dikkat çekiciliği, estetiği ve hızı eklerseniz aslında bir fotoğrafın sanat dalları arasındaki gücünü de anlatmış olursunuz.

Fotoğraf çekildiği gibi kullanılabilir. (Belgesel, haber, sokak vb. amaçlı doğrudan fotoğraf da diyebiliriz.) Fotoğraf üzerinde oynanmış olarak da kullanılabilir. Fotoğrafın gerçeğinde olmayan ekleme veya çıkarmalar yapılarak sahte bir görüntü oluşturmak. Manipülasyon, reklamcılık vb. alanlarda kullanılır. “Hah işte fotoşoplu diyebiliriz”  ya da iki veya daha çok fotoğrafın birleşimiyle kolaj yapılmış olabilir.

“Ben açıkça birden çok fotoğrafı kullanarak, bir şeyler anlatmaya çalışıyorum” deriz. 

Fotoğraf günlük ihtiyaçlar listesinden, toplum, sanat ve kültür alanlarında vazgeçilmez olarak hayatımıza girmiştir.

Her fotoğraf bir şeyler anlatabilir

Çekildiği andaki gerçekliği anlatabilir. Gerçeği çarpıtsa da, amaç sahte bir gerçek etkisi yaratmak da olabilir. Bir sanatçı sorgulayıcıdır. Neden, niçin sorularına yanıt arar ve kendisince bulduğu (Ki bence ideolojiktir) cevapları da fotoğrafı araç olarak kullanarak verir.

Düşündürmek, sorgulatmak ister. Kavramsallaştırma işte burada devreye girer. Fotoğraf bu anlamda bir araçtır. Sanatın dili önemlidir. O dil tasarımdır.

Duygu ve düşüncelerimizin tasarımlanması kavramsallaştırma olur.

Örneğin;

• Mülteciler veya savaşın felaketleri hakkında bir şeyler söylemek istiyorsunuz ve yazıyla açıklamaya çalışıyorsunuz sayfalarca yazarsınız. Fotoğrafla sayfalarca yazılacak konu bir anda çarpıcı, etkileyici, sorgulayıcı ve hafızada kalıcı hale gelir.
• Özellikle güncel toplumsal (Tabii bireyselde olabilir) konularda bizleri etkiliyor.
• Soyutlama yeteneği kavramsallaştırmayı getirir. İster Henri Cartier Bresson gibi tek karede doğrudan fotoğrafla yapın, isterseniz Chema Madoz gibi kolaj montaj olarak yapın…
• Düşünceyi biçimlendirmede fotoğraf bir araçtır. Anlam katma çabası kavramsaldır.

Devam edecek…